|
|
||||
|
Minyatür ve Gravürlerde Ney : Minyatür ve Gravür örnekleri de bize Ney hakkında bilgiler veriyor. Topkapı Sarayı Müzesi'nde özellikle Hayreddin Paşa'nın yazmış olduğu Süleymannâme adlı eserde, Nakkaş Osman'ın hazırlamış olduğu Surnâme adlı eserde farklı kitaplar, albümler ve levhalar içerisinde toplam 13.533 adet minyatür bulunmaktadır. Sadece minyatürler, 451 cilt kitap ve albüm içerisinde toplanmıştır. Aşağıdaki minyatürde 1558 yılında yapılan ve Süleymannâme adlı eserde bulunan minyatür örneğini görmekteyiz. Süleymannâme, Kanuni Sultan Süleyman'ın tahta çıkışından 1558 yılına kadar olan olayları anlatan bir sanat eseridir. Süleymannâme'de 69 adet minyatür bulunmaktadır. Eserin yazarı Fethullah Arif Çelebi'dir. Neyin uzunluğu yaklaşık olarak 60-65 cm olarak tahmin edilmektedir. Her iki Neyzen de Neyleri sağ el üstte olacak şekilde üflüyor.Her iki Neyin de başparesini görebiliyoruz. Bu minyatür,Topkapı Sarayı Müzesinde bulunmaktadır. Resmin üzerine tıklayarak büyütebilirsiniz. Klasik Dönem Osmanlı minyatür sanatının en önemli yapıtlarından birisi de Surnâme'dir. Surnâme'nin konusu Sultan 3.Murat'ın oğlu Şehzade Mehmet sünnet töreni için hazırlattığı muhteşem düğündür. Yabancı ülke temsilcilerinin de davet edildiği ve dünya ülkelerine İmparatorluğun kudretini göstermek amacıyla bu düğün 52 gün sürmüştür. Surnâme, 1582 yılında Sultan 3.Murat Han için hazırlanmıştır. Nakkaş Osman ve ekibi tarafından 250 minyatürle yapıldığı kayıtlara geçen eserin bazı sayfaları eksiktir. Alttaki minyatürde Neyzen ve diğer enstrumantistleri görmektesiniz. (Topkapı Sarayı Müzesi İntizami Surname-i Hümayun) Resmin üzerine tıklayarak büyütebilirsiniz. Aşağıda gördüğümüz minyatür de aynı şekilde İbrahim Paşa Sarayında sünnet düğününden bir örnek mevcut. Minyatürde düğün ile ilgili gösteriler sunan ve meydanda müzik yapan bir topluluk görülüyor. Minyatürde iki adet Neyzen bulunmaktadır. Resmin üzerine tıklayarak büyütebilirsiniz. Lala Mustafa Paşa ve müzisyenleri alttaki eserde görmekteyiz. Mustafa Ali'nin Nusretname adlı eserinde bu minyatür mevcuttur. Lala Mustafa Paşa'nın doğu seyahatinde Konya'da mola vermesi sırasında yapılan minyatürdür. Eser halen Topkapı Sarayı Müzesinde bulunmaktadır. Resmin üzerine tıklayarak büyütebilirsiniz. Aşağıdaki minyatürde, Okmeydanı'nda Sultan Üçüncü Ahmet'in huzurunda müzik yapan bir grup müzisyeni görüyoruz. Neyzenler, diğer minyatürlerden farklı olarak başlarına Sikke de giymişler. Yalnız bu müzik grubu, Mevlevi Klasik Saz topluluğu olarak düşünülmemelidir. Resmin üzerine tıklayarak büyütebilirsiniz. Aşağıdaki eserin Ney ile ilgisi olmasa da önemli bir gravür örneği olduğu için sunumunu yapmaktayız. Süleymaniye Kütüphanesi'nde (İstanbul'da) yer alan bu eser, Osmanlı görsel kültürün toplumsal korkuları ve beklentileri doğrultusunda çeşitlendirilmesini gösteriyor. Eserde gördüğünüz gibi kıyamet gününde İsrafil meleğinin Sur Borusunu üflemesi betimlenmiş. Resmin üzerine tıklayarak büyütebilirsiniz. Alttaki eserde ise Levni'nin müzisyenlerden oluşan bir minyatürünü görmekteyiz. Dört bayandan oluşan bu eserde gördüğünüz üzere, zurna, pan flüt, tanbur ve daire adlı enstrumanlar kullanılmış. Eser 1720-1730 yıllarında yapılmış bir Levni klasiğidir. Topkapı Sarayı Müzesinde sergilenmektedir. Resmin üzerine tıklayarak büyütebilirsiniz. Aşağıdaki minyatürde gördüğünüz gibi iki adet Neyzen mevcut. Neyzenlerin, iki eli de Neyin perdelerinin üzerindedir. Neyleri, sanki klarnet çalar gibi düz tutmuşlar. Minyatürün boyutu 8x6,4 cm civarındadır. Bu minyatüre yazma adı Külliyati Kâtibi olan ve kasidelerden oluşan külliyatta rastlıyoruz. Külliyati Kâtibi , 271 sayfadan oluşmaktadır. Minyatür, Sultan'ın maiyeti ile eğlenmesini gösteriyor. Resmin üzerine tıklayarak büyütebilirsiniz. Topkapı Sarayı Müze Kütüphanesinde R.989 yazma adı : Külliyatı Katibi, yazarı Şemseddin Muhammed B.Abdullah Nişapuri burada Çeng, Def ve Ney sazlarını görmekteyiz. (Alttaki Resim) Resmin üzerine tıklayarak büyütebilirsiniz. 1500 lü yıllarda da Viyana-Avusturya Ulusal Kütüphanesinde bulunan at Codex Vindobonensis adlı kitapda bir Kadın Neyzen Gravürü vardır. (Alttaki Resim) Resmin üzerine tıklayarak büyütebilirsiniz. İstanbul'un Fethinden sonra Orientalist Ressamlar da Ney, Neyzen ve Semazenlerden etkilenmişlerdir. Aralarında tambur, def, ud enstrumanlarını konu alan pek çok resimler yapmışlardır. İşte bu eserlerden bir örnek : 11 Mayıs 1824 - 10 Ocak, 1904 tarihleri arasında yaşamış Fransız ressam, heykeltıraş ve öğretmen, Jean Leon Gerome''ye ait olan Whirling Dervishes (Semazenler) adlı tablosu : Resmin üzerine tıklayarak büyütebilirsiniz. © www.neyzenim.com Neyzen Zeki Sözen |