Ney Enstrumanı ve Tarihi

Bilinen En Eski Neyler

Dünyada bilinen en eski ney örnekleri.

Tarihin sesini bu Neylerle keşfedin.

 İnsanların ilk müzik alıştırmaları olarak ellerini kullanıp alkışlamarını

ilk müzikal aktiviteler olarak tanımlayabiliriz.

 Sonraları, doğada bulunan nesneleri birbirine vurarak (taşları vurarak,

ağaç kırıntılarından ses çıkartarak) ritm duygularını gelişmiştirlerdir.

  Zamanla müzik bilimi daha disiplinli bir şekil alarak, ritm enstrumanları yapılmıştır.

 Daha sonra törenlere katılmak için ve çeşitli gösterlier yapmak için nefesli enstrumanlar geliştirmişlerdir.

 Bu belgesel müzik tarihini çok güzel anlatıyor.

Müziğin doğuşundan Sanayi Devrimine kadar olan

tarihsel süreçi çok iyi bir biçimde açıklanmış:

Ayrıca en eski Türk enstrumanlarına linkten ulaşabilirsiniz.

SONUÇ:

 - İnsanlık tarihinde müzik ilk ritmlerle başlamıştır.

  - Daha sonra nefesli enstrumanlarla geliştirilmiştir.

🕯️ Antik Ezgi: MÖ 1400’den Günümüze Ulaşan İlk Yazılı Melodi – Hurrian Hymn No. 6

🪕 Suriye Ras Şamra (antik Ugarit) kazılarında 1950’lerde bulunan bir kil tablette, MÖ 1400 civarına tarihlenen bir ilahi notaya alınmış halde bulundu. Bu ilahi Ay tanrıçası Nikkal’e adanmıştır ve bugün “Hurrian Hymn No. 6” olarak bilinir. Bu eser, insanlık tarihinin bilinen en eski yazılı melodilerinden biri kabul edilmektedir. Tablet, Hurri dilinde çivi yazısıyla yazılmıştır ve dokuz telli lir benzeri bir çalgıyla icra edildiği düşünülür.

---

Hurrian Hymn No.6 – antik lir yorumu (Michael Levy)

Ney enstrumanı ile

ilgili bilgi:

  Değerli müzik severler,

Ne zaman, nerede, nasıl, ne amaçla ve

kimler tarafından yaratıldığı kesin olarak bilinmeyen müziğin,

insanlık tarihiyle eş zamanlı olarak

ortaya çıktığı varsayılmaktadır.

Eski Yunan

Uygarlığında müzik;

  Eski Yunan Uygarlığında müzik konusu ilginizi çekerse linkten ulaşabilirsiniz.

Kısa tarih:

 Sümerlerde kamış çalgılar çeşitliydi.

Dikey ve yatay olarak icra edilenleri vardı.

Bu üflemelilere Tı-gı (Akatlar’da ti-gu, te-gu)

Ka-gı (Ağız kamışı),

İmin-e, Gıg- Gıd, Gı-bu, Gıs-sır, Nâ

(Akat dilinde nabu) gibi isimler verilmiştir.

Sümer müziği üzerine yazılmış en tafsilatlı eserlerden biri olan

The Music of Sumerians’da Francis Galpin,

Sümer üflemelilerinden detaylı olarak bahseder.

Galpin’in bu çalışması,

Ney üzerine yazılmış birçok eserde temel kaynak olarak kullanılmıştır.

  Çalışma incelendiğinde Sümer üflemelilerinin birbirleriyle uzunluk,

perde sayıları, dilli olup olmamaları ve

imal edildikleri malzeme gibi önemli konularda ayrıldıkları görülür.

Bu isimlendirmede önemli nokta Sümerlerin na dedikleri üflemelinin kamıştan yapılmasıdır.

Fakat bu üflemelinin adının na olması esas yapısı itibariyle Ney olacağı anlamına gelmez.

Metodolojik bir çalışmayla varılabilecek bu sonuca doğrudan ulaşmak yerine,

Sümerler’de Ney gibi kamış üflemelilerin olduğunu söylemek yerinde olacaktır.

  Sümerlerin kamıştan yapılan diğer bir çalgısı ise

Ur bölgesinde MÖ. 2700 yılında bulunan

bir mühürde resmedilmiştir.

Açılı bir şekilde icra edilen çalgı eski mısırdaki Mait’in karşılığıdır.

Sümerlerin na (Akatlar’ın nabu) olarak andığı çalgı hüznü temsil eder.

Bunu şu Sümer duasından anlamak mümkündür:

“Kamış na gibi hüzünler içindeyim”

 KAYNAK: NEY AÇKISININ TARİHİ ve TEKNİK GELİŞİMİ

DOKTORA TEZİ

Prof.Dr. Ali Tan

 Aşağıdaki Gravürde, Uygurlardan kalma olduğu düşünülen bu eserde Han Selamlamasını görmektesiniz.

 Ayrıca Kaşgarlı Mahmut,

Divânu Lügati't-Türk (1072-1074 yılları arasında yazılan eserdir )

adlı eserinde Ney enstrumanından,

Bilinen en eski Neyler

 KAYNAK: NEY AÇKISININ TARİHİ

ve TEKNİK GELİŞİMİ

DOKTORA TEZİ

Prof.Dr. ALİ TAN

  Topkapı Sarayı Müzesi Koleksiyonu;

Prof.Dr. Ali Tan

Bilinen En Eski Neyler

Dünyada bilinen en eski ney örnekleri.

Tarihin sesini bu Neylerle keşfedin.

Hazreti Muhammed, damadı olan Hazreti Ali'ye bir gün bazı mânevi sırlardan bahsetmiş ve

sır olarak aralarında kalmasını söylemiş.

Hazreti Ali de ağzını tutamamış ve gitmiş bir kuyunun içerisine bu sırları haykırmış.

  Allah, o kuyuda uzun bir kamış yaratmış ve

bir gün deve otlatan bir

çoban bu kuyudaki kamışı görünce kesmiş ve bir Ney yapmış.

Peygamber efendimiz çobanı Ney üflerken görmüş ve dinlemiş.

Efendimiz, Neyin melodi olarak söylediği sırları kamıştan duymuş ve damadına :

"Sen Kuyuya sırlarımızı anlattın mı" diye sormuş.

Hazreti Ali de anlattığını itiraf etmiş.

Mutasavvuf Ferittin-i Attar'ın kitabında yazan hikayeyi tema olarak meşhur

Midas'ın Kulakları Efsanesine benzetebiliriz.

Minyatür ve Gravürlerde Ney :

  Minyatür ve Gravürlerde Ney konusu ilginizi çekerse, linkten ulaşabilirsiniz.

 Ney, günümüzde başta Türkiye Cumhuriyeti başta olmak üzere Körfez ülkelerinde de kullanılmaktadır.

  Bu ülkeler; Suudi Arabistan, Bahreyn, Katar, Irak, Kuveyt, Birleşik Arap Emirlikleri, İran, ve Umman'dır.

  Ney enstrumanı bu ülkelerde çoğunlukla başparesiz olarak da üflenir.

  Aynı şekilde Orta Doğu ülkelerinde de kullanılıyor.

  Bu ülkeler, Suriye, Irak, Katar, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, Ürdün, İsrail, Filistin, Lübnan,

İran, Suudi Arabistan,

Birleşik Arap Emirlikleri, Umman, Kuveyt, Bahreyn, Yemen, Mısır, Afganistan, Pakistan, Tunus,

Cezayir, Libya, Sudan ve Fas'tır.

 Yünanıstan, Amerika Birleşik Devletleri ve Fransa'da da pek çok Neyzen vardır.

Ney, günümüzde yalnızca Klâsik Türk Müziği ve Tasavvuf Müziği icralarında değil;

aynı zamanda halk müziği, pop müziği, fantezi müzik ve diğer

çeşitli müzik türlerinde de kullanılmaktadır.

Bunun yanı sıra, dünya müziklerinden Reggae, Lounge ve Chill Out gibi türlerde

de “renk enstrümanı” olarak yer almakta ve farklı müzikal ifade alanlarına katkı sunmaktadır.

  Alıntıları Kaynaklar sayfamızdan görebilirsiniz.

© www.neyzenim.com Neyzen Zeki Sözen