Bilinen en eski Neyler

 KAYNAK: NEY AÇKISININ TARİHİ ve TEKNİK GELİŞİMİ

Prof.Dr. ALİ TAN

Prof.Dr. Ali Tan

Topkapı Sarayı Envanteri

913 Numaralı Ney

Türkiye müzelerinde tespit edilebilen en eski Neydir.

Üzerindeki kayıt H.1131 → 1718.

“İn ney ber kısm-ı dâvut güşâdem /

Fakr Karabaş Derviş Mehmed Nâyî /

Berây-ı Hâce Mehmed bevvâb-ı Ahmed Han Sultan 1131”.

Ölçüler mansur Ney olduğunu gösterir.

Üst boğum dış çapı 2,74 cm; alt boğum dış çapı 2,33 cm.

Parazvaneler ve ek bölüm el işçiliğidir.

Galata Müzesi Envanteri 330 Numaralı Ney

1700 - 1770

Galata Mevlevihanesi envanterine 330 numara ile kayıtlı Ney,

La bemol mansur-şah mabeyni tonundadır.

Üzerinde “Âşık-ı Mevlânâ Kevser Mustafa Efendi Nâyi” yazılıdır.

İki parçalıdır; gümüş başpare,

parazvane ve ek bölümün sonradan yapıldığı anlaşılır.

Boğum sargı yuvaları mevcuttur.

Niyazi Sayın Koleksiyonu 1

Mansur Ney, Aziz Dede’ye aittir.

1838 tarihlidir.

Aziz Dede’nin neyi önce öğrencisi Emin Dede’ye intikal etmiştir.

Emin Dede ise neyi öğrencisi Avukat Hicabi Fıratlı’ya emanet etmiştir.

Uzun yıllar Hicabi Fıratlı’da kalan Ney,

Niyazi Sayın’a verilmek üzere bir süre Ayhan Songar’a emanet edilmiştir.

Ney bu nedenle Ayhan Bey eliyle Niyazi Sayın’a intikal etmiştir.

Mevlana Müzesi Envanteri 1174 Numaralı Ney

1845 - 1860

Ney mansur tonundadır.

Neyzen Aziz Dede’ye ait olan mansur Ney,

müzeye 10.10.1954 tarihinde,

Neyzen Şevki Sevgin tarafından bağışlanmıştır55 .

İki parçalı; başparesi vardır.

Aziz Dede’nin neyi iki parçalıdır ve başparesi vardır.

Mevlana Müzesi 1513 Numaralı Ney

1869

Mevlana Müzesi 1513 numarada kayıtlı Ney La bemol mansur-şah mabeyni tonundadır.

Ney Müzeye Emel Eza Hanım tarafından 15.12.1966 tarihinde bağışlanmıştır.

Sultan Abdülaziz’in (1830-1876) Mabeyincisi ve Masahibi Abdurrahman Şakir Bey’e aittir.

Hayatı hakkında bilgi bulamadığımız Abdurrahman Şakir Bey’in,

1513 numarada kayıtlı neyini

Sultan Abdülaziz’in saltanat yıllarına tarihlendirebiliriz:

(1861-1876)

Mevlana Müzesi Envanteri 1183 Numaralı Ney

Ney 1870 yılına aittir.

Ney mansur-şah mabeyni tonundadır.

Müzeye 10.8.1955 tarihinde Cemil Büyükaksoy tarafından bağışlanmıştır.

Üzerinde “Sâlim- Yâ Hazreti Mevlânâ 287” yazılıdır.

Neyin üzerindeki hicri tarih miladi 1870 tarihine tekabül etmektedir.

Neyin üzerinde Salim yazılıdır.

Neyzen Salim Bey’e (1829-1894) ait olabileceği düşünülebilir.

Üsküdarlı olan Salim Bey,

Oskiyan Efendi’nin öğrencisi; Neyzen Aziz Dede’nin hocasıdır.

Niyazi Sayın Koleksiyonu 2

Niyazi Sayın koleksiyonu 2 numaralı ney mansur nay olup,

Kazasker Mustafa İzzet Efendi’ye (ölm. 1876) aittir.

Mustafa İzzet Efendi 1876 yılında

vefat ettiği için, ney en geç o tarihten önce yapılmış olmalı.

1876 dan önce.

Yani bu ney için dolaylı bir tarih sınırı var: 19. yüzyıl ortaları diyebiliriz.

Ney, Niyazi Sayın’a Udi Hüsnü Coşar tarafından hediye edilmiştir.

Neyin üzerinde “Dürbîn-i neyi destine al seyret ne imiş/

Niçin halk etti deme Hazreti Mevlâ nâyî” yazılıdır.

Neyin genel yapısı ve

üzerindeki yazının detayı görülmektedir.

۞ • ۞

Nuri Uygun Koleksiyonu

Ney 1883 - 1945 yıllarına aittir.

Nuri Uygun koleksiyonunda bulanan Ney mansurdur.

Neyzen Emin Dede’ye aittir.

Ney, Nuri Uygun hocamıza,

İsmail Karaçam’dan intikal etmiştir.

Mevlana Müzesi Envanteri 1258 Numaralı Ney

Ney 1883 - 1945 yıllarına aittir.

Mevlana Müzesi 1258 numarada kayıtlı Ney Şah neydir yani

piyano Sol akordundadır.

17.12.1957 tarihinde Neyzen Halil Can tarafından müzeye bağışlanan Ney,

Neyzen Emin Dede’ye aittir.

Emin Dede 1883 - 1945 yılları arasında yaşamıştır.

Neyin tarihini de aynı biçimde ifade edelim.

Topkapı Sarayı Müzesi Envanteri

2/3376 Numaralı Ney

Ney, 1900 - 1915 yıllarına aittir.

Mansur Neydir.

Oldukça bakımlı olan Neyin parazvanesinde mine işçiliği mevcuttur.

Mine işlemeli üst parazvanede altın yaldızla

“Ya Hazreti Mevlânâ Kuddise Sirrûhûl Âlî”

yazılıdır.

Alt parazvanede ise yazı yoktur.

Topkapı Sarayı Envanteri

8/878 Numaralı Ney

1900 - 1915 Yıllarına ait Neydir.

Şah Neydir tonu sol olarak tanımlanır.

Üzerinde çatlak ya da kırık bulunmayan Neyin dış yapısının,

elimizde referans olan diğer tarihi Neylere göre daha açık olması,

Neyin 1900’lerin başında açılmış olabileceğini gösterir.

© www.neyzenim.com Neyzen Zeki Sözen