Hedefimiz, Neyimizin bakımını
ve yağlanmasını en pratik ve kolay şekilde açıklamak olacaktır.
Aşağıdaki birkaç önerimi dikkate almanızı rica ederim.
۞•۞
“Neyimizi temiz bir nefesle üfleyelim.”
Bu söz, yalnızca ağız temizliğini değil, gönül temizliğini de hatırlatır.
Ney, kalbimizin nefesiyle can bulur; ağız, dil ve niyetin saflığı bu sesin berraklığını belirler.
Temiz bir nefes ile üflemek, hem nezaketin hem de saygının bir göstergesidir.
Zamanla biriken tortular yalnızca kamışta değil, nefeste de bulanıklık yaratır.
Temizlik, sesin arınmış halidir.
۞•۞
“Neyimizi su ile yıkamayalım, temizlemeyelim.”
Neyin suyla teması, kamışın dokusunu zayıflatır, küflenmeye ve zamanla çürümeye yol açar.
Bu nedenle neyimizi korumak, ömrünü uzatmak ve sesinin berraklığını muhafaza etmek istiyorsak su kullanmaktan kaçınmalıyız.
Neyin temizliği, dışının parlatılmasıyla değil; içinin korunmasıyla başlar.
۞•۞
Neyimizi aşırı sıcak ortamlarda bulundurmayalım.
Soba, kalorifer yanı ya da doğrudan güneş alan yerlerden kaçınalım.
Ney, klarnet ve obua gibi organik yapılı bir nefesli enstrümandır; sıcak ortamlardan kolayca etkilenir.
Sıcak ortamda akort dikleştiği gibi, düzenli yağlanmazsa eğilme gösterebilir.
Neyimizi sıcaktan korumalıyız.
Neyi çantasında saklamak, korumanın en basit yoludur.
Ancak üfledikten hemen sonra çantaya koymak küflenmeye neden olabilir.
Bu nedenle neyimizin bir süre hava almasına izin vermeliyiz.
Örneğin, alttaki resimde gördüğünüz gibi neylerimizi bu şekilde korumamız yeterli olacaktır:
Kaykay ya da snowboard çantası da ney taşımak için kullanılabilir 😊
Sonuç olarak, ney çantamızı biraz açık bırakarak evde rahatlıkla koruyabiliriz.
۞•۞
🎬 Videomuz
۞•۞
Neyin korunması
Neyine değer veren her neyzen dostuma;
Süngerli ya da kalın kartonlu bir ney kılıfı veya çantası kullanmasını tavsiye ederim.
Bu, neyimizi evde korumanın en iyi yollarından biridir.
Aşağıdaki resimde, deri kılıflı ve içine bir adet ney alabilecek bir ney çantası görmektesiniz.
Son derece işimizi görür.
Evde bulunduğumuz sürede neyimizi güvenli bir şekilde çantasında muhafaza etmeliyiz.
Düşme, eğilme ya da çatlama riskine karşı süngerli bir kutu veya sert kaplı bir kılıf tercih edilmelidir.
“Case (keys)” adı verilen özel kaplar, ney için en etkili korumalardandır.
Düzenli yağlanan ve suyla temas etmeyen bir neyde küf oluşmaz.
Üfledikten hemen sonra, içi henüz nemliyken çantaya koymak hava sirkülasyonunu engeller
ve zamanla küflenmeye neden olabilir.
Bu yüzden, üfledikten sonra bir süre açıkta bırakmak; neyin kendi nemini atmasına fırsat vermek gerekir.
Bırakın ney sakinleşsin, nefesini toplasın, kendine gelsin 😊
Uygun bir çanta veya kutu kullanmak, uzun ömürlü bir ney için en basit ama en etkili önlemdir.
Aşağıda birden fazla neyi bir arada taşıyabilen, farklı bir çanta örneği görüyorsunuz.
Bu tür modeller, hem taşıma kolaylığı hem de güvenli saklama için idealdir.
Ney, tıpkı insan gibi ısıya ve bakıma duyarlıdır; sevgiyle korunan ney, uzun yıllar ses verir.
۞•۞
Arundo Donax Kamışında Yağ Emilim Süreci
Gerçek bilgilere ve bilimsel değerlendirmelere dayanan bu paylaşımlar, neyzenim.com web sitemizde
bir ilktir.
Bu içerikler daha önce hiçbir yerde paylaşılmamış, ilk kez web sitemizde sunulmuştur.
Paylaştığımız kaynaklar açık, güvenilir ve ölçüye dayalıdır.
Bu çalışmaları sizlerle paylaşmak, bizim için mutluluktur.
🌿 Arundo Donax kamışının 12 saatlik yağ emilim süreci:
İlk 4 saatte yüzeyde hızlı emilim gerçekleşir. 6–8. saat aralığında yağ iç liflere doğru ilerlemeye başlar. 8–10. saatler arasında lif dokusu doygunluğa ulaşır, 12. saatte ise tam denge sağlanır — kamış artık fazla yağ tutmaz.
Bu veriler, “neyi uzun süre yağa bırakmayın” uyarısına bilimsel dayanak sağlar.
Çünkü 12 saatin ötesi artık fayda değil, risk taşır —
kamış lifleri gereğinden fazla yumuşayarak yapısal bütünlüğünü kaybedebilir.
📘 Kaynak: Neyzenim araştırma notları, 2025
— Kültür Bakanlığı Ney Sanatçısı Zeki Sözen
Ney Bakım Yağları
ℹ️ Değerler 25 °C’de ölçülmüştür.
Ney yağlamasına geçmeden önce bir iki tanımlamaya ihtiyacımız vardır.
🌿 Yoğunluk Nedir?
Yağ olarak yoğunluk, yağın birim hacimdeki kütlesini ifade eder.
Ney açısından yoğunluk nedir?
Yağın kalınlığı veya inceliğidir.
Örneğin, yağ yoğun olursa tortu bırakır; ince olursa çabuk kurur.
Ancak siz bunlara takılmadan doğrudan sonuca gelelim.
Sonuç:
“Ney için uygun yağ seçilirken yoğunluk ölçüt olarak alınmaz, viskozite esas alınmalıdır.”
💧 Viskozite Nedir?
Viskozite, bir sıvının akmaya karşı gösterdiği dirençtir.
Basitçe “yağın kıvamı” ya da “akışkanlığı” diyebiliriz. • Ölçü birimi: centipoise (cP)
✨ Ney açısından viskozite nedir?
Ney yağlamasında esas olan, yağın akışkanlığı, yani viskozitesidir.
Konuyu açarsak
Çok düşük viskozite: Yağ, kamışın iç yüzeyinde tutunamaz;
hızla süzülür ve yeterli koruma filmi oluşturamaz.
Çok yüksek viskozite: Yağ fazla kalın olduğunda hava kanallarına yerleşir;
üflemeyi zorlaştırır, tonlu ses üretimini azaltır ve tortu bırakır.
Neyin iç yüzeyinde ince ve dengeli bir tabaka oluşturur;
hem kamışı çatlamaktan korur hem de sesin tınısını doğal hâlinde tutar.
⚠️ önemli not:
Ayçiçek yağı ve mısır yağı kullanmayın!
Neyin dış kısmı yapış yapış olur ve içinde tortu bırakır.
۞•۞
🌼 Susam Yağı Doğal ve Saf
Yakın döneme kadar hocalarımızın en çok kullandıkları yağ Susam yağıdır.
Açık altın sarısı renkteki susam yağı, akışkan yapısıyla özellikle neyin iç kısmına rahatça nüfuz eder.
Kamışın liflerini besleyerek nem dengesini korur, kuruma ve çatlama riskini azaltır.
Düzenli bakımda iç yapıyı güçlendirir ve neyin ömrünü uzatır.
Hafif kavrulmuş susam kokusu vardır; yoğun değildir, doğal ve sıcak bir his verir.
Böylece hem işlevsel hem de huzurlu bir bakım sağlar.
Aşağıdaki tabloda susam yağının viskozitesini (yoğunluğunu) görebilirsiniz.
۞•۞
🌰 Fındık Yağı Doğal ve Saf
Ney enstrümanının yağlanmasında son dönemde en çok tercih edilen yağ, fındık yağıdır.
Doğal fındık yağı, açık sarıya yakın altın tonlarıyla dikkat çeker.
İnce dokusu sayesinde, neyin iç yüzeyinde rahatça yayılır ve kamışın doğal yapısını destekler.
Düzenli kullanıldığında kurumayı önler, çatlama riskini azaltır ve neyimizin uzun ömürlü olmasına katkı sağlar.
Yumuşak ve hafif fındık aromasıyla da ferah bir his uyandırır.
Hem koruyucu hem de doğal bir bakım alternatifidir.
Aşağıdaki tabloda fındık yağının viskozitesini (yoğunluğunu) görebilirsiniz.
۞•۞
🍂 Badem Yağı Doğal ve Saf
Açık sarı ve berrak renkte olan saf badem yağı, ince yapısıyla neyin dokularına kolayca girer.
Neyin liflerini besleyerek esnekliğini korumasına yardımcı olur, kurumasını önler.
Hafif tatlımsı kokusu ise hem ferah hem de doğal bir etki bırakır.
Ney için zarif ve güvenilir bir koruma sağlar.
Aşağıdaki tabloda badem yağının viskozitesini (yoğunluğunu) görebilirsiniz.
۞•۞
🫒 Zeytinyağı Doğal ve Saf
Açık yeşilimsi sarı renge sahip soğuk sıkım zeytinyağı, neyin iç yüzeyinde ince bir tabaka oluşturarak doğal nem dengesini korumasına yardımcı olur.
Bu sayede neyimizin kurumasını önler, daha yumuşak ve canlı kalmasını sağlar.
Parlak bir özelliğe sahip olan zeytinyağı meyvemsi bir koku taşır.
Aşağıdaki tabloda zeytinyağının viskozitesini (yoğunluğunu) görebilirsiniz.
۞•۞
🌿 Bitkisel Yağların ⚙️ Viskozite Karşılaştırması
۞•۞
🌿 Yağ Seçiminde son karar
✅ Sonuç
Bu tablo bize diyor ki:
• Susam yağı 👉 Akışkanlığı yüksek, liflere kolay nüfuz eder. İnce yapısıyla neyin iç dengesini en doğal biçimde korur.
• Fındık yağı 👉 Son zamanlarda en çok popüler olan yağdır; akışkan ve hafifliğiyle kendini belli eder ve doğal bir koruma sağlar.
• Badem yağı 👉 Kıvamıyla hep ön planda olmuş, yıllardır neyzenlerin en çok tercih ettiği, güven veren klasik bir yağ olmuştur.
• Zeytin yağı 👉 Yüksek viskozitesi sebebiyle Ney için pek uygun değildir; nefes akışını ve kamışın tepkisini olumsuz etkileyebilir iç kısımda tortu yapabilir.
۞•۞
✤ Hatırlatma
Neyimizi ayda bir kez düzenli olarak yağlamalıyız.
“Düzenli” kelimesinden anlatmak istediğim şudur:
Her ay için bir tarih belirleyin ve o günde yağlama işlemini yapın.
Örneğin, her ayın 1’i veya 15’i, ya da her ayın ikinci haftası gibi.
Neyimizi düzenli olarak yağlamak ifadesinden kastettiğimiz budur.
Bu bir reçete değil, ilaç da değil. Unutursan ertesi gün, hatta birkaç gün sonra yağla; sorun olmaz.
Önemli olan, bu küçük detayların neyi üflememizi zorlaştırmaması ve keyfimizi bozmamasıdır.
Ney, ihmalden kırılmaz; yağını da, sevgini de eksik etme 💛
Kuru kamış fazla fosurtu çıkarır.
Kamışın kuruması, ney üflendiğinde oluşan rezonansı —
yani ardışık titreşimlerin birbirini etkileme gücünü — olumsuz yönde etkiler.
Sesin şiddeti azalır ve icra kalitesinin düşmesine yol açar.
Neyden beklenen ses seviyesinin elde edilememesi ise,
icracı üzerinde zamanla motivasyon kaybına neden olabilir.
Bu yüzden neyimizin, en az ayda bir kez düzenli olarak yağlanması büyük önem taşır.
🌾 Neyzen Tavsiyesi
Yeni ney edinen dostlar,
İlk haftalarda yağı biraz daha sık tazeleyin; zamanla aralığı neyinizin sesini tanıdıkça kendiniz ayarlarsınız.
— Neyin ömrü, ustasının özenindedir. —
۞•۞
🎓 Scientific References
BioResources Journal – Protective effects of sesame and other natural oils on wooden surfaces.
SciELO Chile – Biological durability tests of sesame and neem oils.
Journal of Food Engineering & Food Chemistry – Experimental studies on the viscosity and absorption rates of vegetable oils.
Wood Science and Technology – Research on capillary effects and liquid absorption in lignocellulosic fibers.
MDPI – Coatings – Moisture absorption reduction properties of linseed oil in wooden materials.
Republic of Türkiye, Ministry of Culture – Ney Artist Zeki Sözen – Practical observations and experimental measurements on Arundo donax cane, 2025.
۞•۞
🌿 Ney Yağlama İşlemi
Yağlama
işlemi için başlıca şu seçenekler kullanılmaktadır:
Neyi yağla dolu bir tanka yatırarak yağlama
işlemi ;
Perdeleri folya ile kapatıp, Neyin içine yağ
sızdırılması;
PVC ATIK SU BORUSU kullanarak yağlama işlemi.
Benim önereceğim yöntem şudur.
Öncelikle, nalburdan ya da yapı malzemeleri mağzasından 50 mm yani 5 cm çapında ve
85 cm yüksekliğinde bir PVC ATIK SU BORUSU alıyoruz.
Daha sonra bir körtapa satın alıyoruz ve körtapayı PVC borumuza sabitliyoruz:
Ayrıca, dilediğimizde açıp kapatabileceğimiz bir kapak da temin ediyoruz.
Üst kapağı, yağlama işleminden sonra PVC borumuzu kapatmak için kullanacağız.
Başparemizi, Neyimizden çıkartıp başparemizi de bir kutuda ya da herhangi bir yerde yağda bırakmalıyız.
💡 Usta Notu
Derlin başpare kullanan neyzen dostlarım,
bu tür başparelerde yağlama işlemi kesinlikle gerekmez.
Aksi halde yağ, başpareye yapışır; tortu bırakır.
Bu durumda sünger ve sıvı sabunla başpare temizliği gerekir ki,
bu da zaman alıyor ⏰
— Derlin başparelerinizi yağlamayın neyzenler —
Konuyu fazla dağıtmadan asıl konumuza dönelim.
Başparemizi, neyimizi yağladığımız süre kadar yağda bırakmak yeterli olacaktır.
Başpareyi yağda bekletmek için pek çok örnek sayılabilir.
PVC borumuzun kapağı bu işlem için son derece idealdir; yağ sızdırmaz, hatta en kullanışlısı budur diyebilirim.
⤵️
Bulabilirsen, kaşıklık benzeri kaplar da yapı market mağazalarında işe yarayabilir.
⤵️
Türk kahvesi fincanı gibi de olabilir 😊
⤵️
🌿 Başlıyoruz ⟶
PVC borumuzu yağ ile dolduruyor, yaklaşık 2–3 cm kadar üstten pay bırakıyoruz.
Neyimizi yağlama borusuna batırdığımızda yağ seviyesi biraz yükselecektir.
Bu nedenle taşmaması için 2–3 cm kadar pay bırakıyoruz.
Bana göre 30 dakikalık bir bekleme süresi yeterlidir; ben de bu kadar bekletiyorum.
Daha sonra neyimizi çıkarıp, yağın süzülmesi için bir süre bekletiyoruz.
Bir saat sonra neyimizi emici bir bezle nazikçe siliyoruz.
— Yağ, kamışın ömrünü uzatır; sabır ise sesin ömrünü —
۞•۞
🌍 Dünya’da İlk: Ney Yağlamada Bilimsel Metot
🧪 Uydurma değil, ölçüye dayalı: ⏱️ 5 dakika yağlama, ⏳ 10–15 dakika dinlendirme.
⏱️ Toplamda yalnızca 10–15 dakikada, Ney yağlama işlemi tamamlanır.
Düzenli bakım yapanlar için artık bilimsel ölçülere dayalı, pratik bir yöntem var.
⚠️ Dikkat: Neyiniz yeni ise bu yöntem geçerli değildir.
🌿 Kamışın ilk yılındaki doğal nem dengesinin korunması gerekir.
Bu dönemde yağlama süresi ve sıklığı daha fazla uygulanmalıdır.
Neyinizi en erken bir yıl düzenli olarak yağladıktan sonra bu hızlı yağlama işlemine geçebilirsiniz.
Bilimsel veriler ve gözleme dayalı ölçümlerle ilerliyoruz —
rastgele değil, bilinçle yaklaşıyoruz.
Neyimizi 5 dakikalık yağlama ve ardından 10–15 dakikalık dinlendirme ile tamamen koruyabiliyoruz.
Bu yöntem, dünyada ilk kez sistematik biçimde açıklanmıştır. Aslında profesyonel neyzenlerin çoğu bu uygulamayı yıllardır sezgisel olarak yapmaktadır;
Ancak biz bunu artık ölçüye dayalı olarak belgeledik — pratik, bilimsel ve herkes için erişilebilir hale getirdik. 🧭
⏰ Neden 5 Dakika Yağlama ⏳
1️⃣ Kamışın Hücre Yapısı
Arundo donax kamışı, lignin ve selülozdan oluşan mikrogözenekli bir dokudur.
Bu yapı, kapiler (kılcal) emilim özelliğine sahiptir. Yani sıvılar kendi kendine liflerin arasına çekilir.
2️⃣ Yağın Viskozitesi (Akış Direnci)
Kullanılan doğal yağlar (örneğin badem, zeytin, keten) belirli bir viskoziteye sahiptir.
Oda sıcaklığında (~25°C) bu yağların liflere nüfuz etme süresi ortalama 4–6 dakikadır.
İlk 5 dakikada kamışın yüzey lifleri doyar, sonra emilim hızı belirgin biçimde düşer.
3️⃣ Emilim Eğrisi (Grafikle Göstermiştik)
Eğride %60’lık emilim 5. dakikada gerçekleşir.
Sonraki dakikalarda eğri yataylaşır; yani lifler artık doymuştur, fazladan yağ eklenmesi emilmez,
yalnızca yüzeyde birikir.
4️⃣ Neden 1 Dakika Değil?
İlk 1 dakikada yağ sadece dış yüzeyi ıslatır.
Bu süre liflerin iç kısımlarına ulaşmak için yetersizdir; yüzey parlatılmış gibi olur ama koruma oluşmaz.
5️⃣ Neden 1 Saat Değil?
5 dakikadan sonra yağın çoğu yüzeyde kalır, oksidasyon başlar,
bu da kamışın nefesini tıkar ve rezonansını bozar.
Ayrıca fazla yağ, iç kısımda tortu bırakır ve küf riskini artırır.
6️⃣ Neden 10 Saat Değil?
Yağ uzun süre kamışın içinde bekletilirse, liflerin doğal nem dengesi bozulur.
Aşırı doygunluk kamışı yumuşatır, lif bağlarını gevşetir ve zamanla çatlama riskini artırır.
Bu yüzden uzun süreli bekletme, bakım değil deformasyon sürecine dönüşür.
Kaynak: ASTM D1413 (Standard Test Method for Wood Preservation),
Wood Science and Technology – Cell Wall Saturation Studies,
MDPI Coatings – Natural Oil Oxidation Kinetics.
🌿 Grafik, 5. dakikada kamış liflerinin doygunluk noktasına ulaştığını
ve yağ emiliminin dengeye geçtiğini gösterir.
۞•۞
Neden 10–15 Dakika Dinlendirme ⏳
1️⃣ Yağ Denge Süreci
Yağ, kamış liflerinin içine kapiler yollarla çekildikten sonra, liflerin iç yapısında dengeye ulaşması zaman alır.
Bu nedenle yağlama sonrası 10–15 dakikalık bekleme süresi, liflerin yüzey ve iç tabaka arasında yağ dağılımını tamamlamasını sağlar.
2️⃣ Liflerin Nefes Alması
Kamışın gözenekleri tamamen yağ ile dolu bırakılırsa, liflerin doğal hava geçişi azalır.
Dinlendirme süresi, fazla yağın yüzeyden geri çekilmesine ve liflerin içinde dengeli bir doygunluk oluşmasına olanak tanır.
Böylece kamış, hem yeterince yağlı kalır hem de nefes alabilir.
3️⃣ Rezonans Dengesinin Korunması
Lif içi yağ hareketi tamamlanmadan hemen üflenirse, rezonans geçici olarak boğuk çıkar.
Dinlendirme, yağın titreşimle uyumlu hale gelmesine olanak tanır — ney “nefesini bulur.”
Sonuç: Yağlama bir doyum sürecidir; dinlendirme ise denge sürecidir.
Bu 10–15 dakikalık bekleyiş, neyin iç dünyasının yeniden düzenlenmesidir.
Acele edilmez — ney, kendi ritminde nefes alır.
🌿 Grafik, yağlama sonrası dinlendirme evresinde
kamış liflerinde yağ dengesinin nasıl kurulduğunu gösterir.
📚 Scientific References
BioResources Journal – Protective effects of sesame and other natural oils on wooden surfaces.
SciELO Chile – Biological durability tests of sesame and neem oils.
Journal of Food Engineering & Food Chemistry – Experimental studies on the viscosity and absorption rates of vegetable oils.
Wood Science and Technology – Research on capillary effects and liquid absorption in lignocellulosic fibers.
MDPI – Coatings – Moisture absorption reduction properties of linseed oil in wood materials.
Republic of Türkiye Ministry of Culture – Ney Artist Zeki Sözen – Practical observations and experimental measurements on Arundo donax cane, 2025.
۞•۞
🌾 “Her ney, kendine özgü bir nefes taşır.
Biz sadece o nefesi korumayı öğreniriz.” 🌙
