Ney Bakımı ve Yağlanması

 

  Neyzenler Corona virüsünden nasıl korunur?

 

 Değerli Neyzenler,

 Ney bakımı ve yağlanması ile ilgili olarak internet ortamındaki web sitelerinde pek çok bilgi ve paylaşımlar var.

 Bunların bir kısmı gerçekten pratik çözümlerdir; maalesef çoğu bilgiler de işi zorlaştırmaktan öteye gitmemiştir.

  Bizim hedefimiz, Neyimizin bakımını ve yağlanmasını en pratik ve kolay şeklde açıklamak olacaktır.

 

Ney Bakımı ile ilgili Genel Bilgiler


İlk olarak;

 Neyimizin içinin tertemiz olması adına zaman zaman Hava Kompresörü ile temizlenmesini şiddetle öneririm.

 Bu zaman aralığı 6 ayda bir kez olmalıdır.

 Neyimizi üflerken oluşan rezonansın çok daha net ve hızlı olması için Neyin içinin tertemiz olması gerekir.

 Bu temizlik Neyimizden çıkacak sesi de son derece güçlendirecektir.

Hava Kompresörü işimizi görecek iyi bir araçtır.

Aşağıdaki resimde örnek bir hava kompresörü görmektesiniz.

 

Başparemiz, hehangi bir zarar görmesin diye, düşüp kırılmasın ya da çatlama yapmasın diye,

çıkartmanızı öneririm.

Neyimizi hava kompresörü ile temizlememizin temel amacı;

Neyimizin içinde oluşan kırıntılardan, ağzımızdan çıkabilecek yemek artıklarından, küflenmelerden,

Neyin, içine girebilecek tozlardan, kurtarmaktır.

Hava Kompresörü ile, sadece 1 dakikalık bir temizleme işlemi yeterli olacaktır.

İkinci olarak;

 Neyimizi, temiz ağzımız ile üfleyelim.

 Bu cümlenin tam açıklaması, Neyimizi dişlerimizi fırçaladıktan sonra üflemeliyiz demektir.

 Ney üflerken ağzımızdaki çeşitli yemek artıkları, partiküller zamanla Neyin içini gereksiz olarak dolduruyor ,

kötü bir koku oluşmasına neden oluyor ve zamanla siyah bir tortu yapıyor.

Neyimizin içinin temiz olması adına bu adımı önemsiyorum.

Üçüncü olarak olarak;

  Neyimizi asla ve asla su ile yıkamayalım ya da temizlemeyelim.

 Su ile Neyi temizlemek Neyi uzun vadede çürütmek demektir.

 Ayrıca, Neyin içinde olabilecek küflenmenin en büyük sebebi Neyin suyla temasıdır.

  Neyimizi uzun vadede çürütmemek ve küflenmesini önlemek için su kullanmayın.

Dördüncü olarak;

  Neyimizi, aşırı sıcak yerlerde, soba yanında, kalorifer civarında ya da

dışarıda sürekli güneş gören sıcak yerlerde bulundurmayın.

  Ney, organik bir yapıya sahip olduğu için tüm ağaç enstrumanlarda olduğu gibi

sıcak ortamlardan etkilenen bir enstrumandır.

 Ney sıcak ortamlarda akort olarak dikleştiği gibi düzenli yağlanmazsa eğilir.

 Neyimizi sıcaktan korumalıyız.

  Evimizde Ney çantasında korumak bu işin en basit yoludur.

 Ney üfledikten sonra Ney çantanıza koyarsanız küflenme yapabilir.

  Bu durumda Ney çantamızın hava alması için açık bırakmalıyız.

  Örneğin; alttaki resimde gördüğünüz gibi Neylerimizi bu şekilde korumamız yeterli olacaktır:

 

 Kaykay çantasını bile Ney çantası olarak kullanmak mümkündür :

 

 Sonuç olarak, Ney çantamızı biraz açık bırakarak evde rahatlıkla koruyabiliriz.

 

  Neyzen : Zeki Sözen

  Ney Enstrumanının Bakımı Videolu anlatım:

 

 

Neyin Korunması

 Neyimizi evde bulunduğumuz dönemde kutumuzda korumalıyız.

 Neyimizin yere düşmesinden, eğilmesinden, çatlamasından korumak için

Ney kutusu ya da case (keys) adı verilen kaplar ile Neyimizi korumalıyız.

 Bazı site ve forumlarda Neyimizin evde çantası ile

muhafaza edildiği takdirde Neyin küfleneceğinden bahsediyor.

 Oysa ki düzenli olarak yağlanan ve su ile temas edilmeyen Neyde küflenme olmaz.

 Ancak Neyimizi üfler üflemez yani içi nemliyken Ney çantamıza koyup hava ile

temasını kesersek küflenme yapar.

 Neyimizdeki küflenmenin temel nedeni:

  Su ile temas,

  Neyimizi düzenli yağlamama

  Neyimizi üfler üflemez çantamıza koyup hava ile temasını kesmektir .

 Ney çantası ile korumak iyi bir seçimdir.

 

     Bir tek Neye sahip olan Neyzen arkadaşlarım için de, mukavva Ney çantalarını öneririm.

     Aşağıdaki resimde deri kılıflı içine 1 adet Ney alabilecek Ney Çantası görmektesiniz.



 Aşağıdaki resimde birden fazla Ney alabilen farklı bir Ney Çantası görmektesiniz.

 

 Ney, genellikle yazın ya da sıcak ortamlarda akort olarak dikleşme eğilimi gösteren bir sazdır.

Örneğin: Neyimizi diğer enstrumanlarla üflersek Kız Neyimizin akordunun 440 Hz frekansında olması gerekir.

Bu akortta bir Neyimiz var diyelim, ancak sıcak ortamlarda ısının etkisiyle

442-444-446 ya da daha dik bir frekans olabiliyor.

Yani Neyimiz tizleşiyor.

Bu yüzden, Neyimizi,

evde Ney çantasında barındırırsak aşırı kurumayı da engellemiş oluruz.

 Son olarak, yaz aylarında ya da aşırı sıcak ortamlarda Neyimizi daha fazla yağlamalıyız.

 Aşırı sıcaklarda 3 ya da 4 haftada bir düzenli olarak yağlarsak küflenme durumu olmaz

ya da eğilme büzülme gibi sorunlarla karşılaşmayız.

 

Neyzen : Zeki Sözen

  Ney Enstrumanının Korunması Videolu anlatım:

 

 

Ney yapımında kullanılabilecek başlıca yağlar;

 Badem yağı

 

 Yakın döneme kadar hocalarımızın en çok kullandıkları yağ Badem yağıdır.

  Badem ağacı tohumlarından elde edilir.

  Soluk sarı renkli, hafif kokulu bir yağdır.

 Asit değerleri:

  Oleik Asit - %68

Linoleik Asit -

%25 Palmitik Asit - %4

Stearik Asit - %1

Linolenik Asit - %1

Palmitoleik Asit - %1 tespit edilmiştir.

 Susam yağı

 Yakın döneme kadar hocalarımızın en çok kullandıkları yağ Susam yağıdır.

 Sarı renkli ve ağır kokulu bir yağdır.

 Asit değerleri:

 Sırasıyla

% 9.10 - 11.38 ve % 9.55 - 10.32 palmitik,

% iz - 0.15 ve % iz stearik,

% 31.61 - 57.19 ve % 37.42 - 45.04 oleik,

% 30.79 - 57.33 ve % 43.25 - 53.34 linoleik,

% 0.30 - 0.79 ve % 0.34 -1.93 linolenik ve

% iz - 2.62 ve % iz - 0.82 asit tespit edilmiştir.

 Fındık yağı

 Son dönemde en çok kullandıkları yağ Fındık yağıdır.

  Bu bileşikler içerisinde en baskın bileşiği olei k asitdir.

  Fındık yağında ortalama %71.37 değeri ile oleik asit en yüksek oranda bulunan yağ asididir.

  Soluk sarı renkli, hafif kokulu bir yağdır.

 Kanola yağı

 Son dönemde kullanılan yağlardan bir tanesi Kanola yağıdır.

  Kanola bitkisinin tohumlarından eld e edilen kanola yağı, yüksek oranda içerdiği doymamış yağ asidi oranı,

E vitamini ve düşük doymuş yağ oranı içerir.

  Berrak bir görünüme sahip olan kanola yağı koku içermez.

  Kanola yağı, düşük düzeyde doymuş yağ asidi %7,

yüksek düzeyde tekli doymamış yağ asitleri %61,

büyük çoğunluğu Oleik asit ve orta düzeyde çoklu doymamış linolenik asit içeriği ile

iyi yağ asidi profiline sahiptir.

 Ceviz yağı

 Ney bakımı için nadiren kullanılan yağlardan biri de Ceviz yağıdır.

 Deneme amaçlı ilk kez Ceviz yağını kullanıyorum.

  Olumlu ya da olumsuz gelişmeleri yeniden web sitemiz üzerinden sizlerle paylaşacağım.

 Ceviz yağı kullanarak Ney yağlama işlemindeki sonuç:

  Neyin alt kısmında hafif bir yağ katmanı bırakıyor.

  Diğer bir ifade ile Neye çok az miktarda fazla geliyor.

  Daha hafif olan bir yağ ile karıştırırsak örneğin fındık yağı ya da zeytin yağı gibi tam verimi alırız diye düşünüyorum.

 Ceviz yağı, sarı renkli berrak ve kokusuz bir yağdır.

 Asit değerleri:

  Ceviz meyvelerinin toplam yağ ve yağ içerikleri üzerine yürütülen bir çalışmada oleik asitin %22.63- 27.27,

linoleik asidin %49.93-54.41,

linolenik asidin %14.32-17.82 v

palmitik asidin %5.61- 5.82 arasında değiştiği ifade edilmiştir .

Cevizin, çoklu doymamış yağ asitlerinin uygun oranda içermesinin fonksiyonel bir gıda olarak

tanımlanmasına katkı sağladığını bildirmiştir.

 Zeytin yağı

 

 Son derece sağlıklı olan zeytinyağı Neyimizi yağlamak için de kullanılır.

  Genellikle karıştırılarak kullanılan bir yağ türüdür.

  Maliyetli olması sık kullanılmasını engeller.

 Ege bölgesinde zeytin yetiştiriciği ile ilgilenen Neyzen dostlarım zeytinyağını daha çok tercih eder.

  Sarı renkli, parlak bir özelliğe sahip olan zeytinyağı meyve kokusu içerir.

 Asit değerleri:

  Oleik asit 64 - 80

  Linoleik asit 8-16

  Linolenik asit 1-2

  Palmitik asit 7-14

  Stearik asit 2-4

  Bu yağlardan başka düşük asitli yağlardan kullanılabilir ancak alternatif yağları ben hiç kullanmadım.

  Yağları karıştırarak kullanma konusuna gelince;

  Örneğin 3/4 oranında fındık yağı ile 1/4 oranında badem yağını ya da

3/4 oranında fındık yağı ile 1/4 oranında susam yağını karıştırabiliriz.

  Yine aynı şekilde 3/4 oranında fındık yağı ile 1/4 oranında zeytin yağını karıştırabiliriz.

  Son zamanlarda Kanola yağının fiyatı bir hayli arttığı için artık onu da kullanamaz oldum.

 Ayçiçek yağı ve Mısır yağı kullanmayın !!!

Neyin dış kısmı yapış yapış oluyor ve içerisinde tortu yaratıyor.

Neyimizi ayda bir kez düzenli olarak yağlamalıyız.

 Düzen kelimesinden anlatmak istediğim şudur :

 Bir ay içerisinde bir tarih seçin ve o tarihte yağlamaya çalışın.

 Örneğin, her ayın 1i ya da 15i ya da her ayın 2.haftası gibi...

 Neyimizi düzenli olarak yağlamak ifadesinden kast ettiğimiz budur.

 Kuru kamışdan fazla fosurtu çıkar.

Kamıştaki kuruluk, Neyi üflediğimizde rezoransı yani ardarda gelen titreşim hareketlerinin birbirini etkilemesini yavaşlatır

ve sesin seviyesini azaltır.

Yani daha az ses çıkartırız ve bu bizi olumsuz etkiler, moralimizi bozar, niye ses çıkartamıyorum diye düşünebiliriz.

 Demek ki Neyimizin ayda bir kez yağlanması önemlidir.

Neyin Yağlanması

  Neyi Yağlama seçenekleri nelerdir?

  Öncelikle şunu belirtelim ki yağlama işlemi için başlıca şu seçenekler kullanılmaktadır:

  • Neyi yağla dolu bir tanka yatırarak yağlama işlemi ;

  • Perdeleri folya ile kapatıp, Neyin içine yağ sızdırılması;

  • PVC ATIK SU BORUSU kullanarak yağlama işlemi.
  •  Benim önereceğim yöntem budur.

      Öncelikle, nalburdan ya da yapı malzemeleri mağzasından 50 mm yani 5 cm çapında ve

    85 cm yüksekliğinde bir PVC ATIK SU BORUSU alıyoruz.

     

     Daha sonra bir körtapa satın alıyoruz ve körtapayı PVC borumuza sabitliyoruz:

     

     Ayrıca açıp kapatabileceğimiz bir kapak daha satın alıyoruz:

      Üst kapağı, yağlama işleminden sonra PVC borumuzu kapatmak için kullanacağız.

      Başparemizi, Neyimizden çıkartıp başparemizi de bir kutuda ya da herhangi bir yerde yağda bırakmalıyız:

     Başparemizi, Neyimizi yağladığımız süre kadar yağda bırakmak yeterli olacaktır.

      Başparemizi, yağda bırakmak için pek çok örnek sayılabilir.

      Örnek olarak;

     1 baharatlık setinden tek bir silindir kutu:

     

      ya da bir kaşıklık:

     

      Aklıma gelen başparemizi yağda bırakmak için bir örnek daha:

     

     Ya da evde bulundurduğunuz herhangi bir kutu, başparemizi yağlamak için uygundur.

     PVC borumuza satın aldığımız kapak bile olur:

     Evet şimdi, PVC borumuzu yağ ile dolduruyoruz ve 2-3 cm kadar üstten pay bırakıyoruz.

     Neyimizi yağlamak için yağlama borusuna batırdığımızda yağ biraz yüselecektir.

     O yüzden taşmasın diye 2-3 cm kadar pay bırakmıştık.

     Bana göre 30 dakikalık bir bekleme yeterli oluyor ve ben bu kadar bekletiyorum.

     Daha sonra Neyimizi çıkartıp yağın sızması için bekletiriz.

      Bir kaç saat aradan sonra, Neyimizi emici 1 bez ile sileriz.

      Nihayet yağlama işlemini tamamlamış oluruz.

     Bu işlem, öyle zor bir iş değildir.

    Neyin enstrumanını nasıl yağlarız?

     

     

    Neyimizi yağlarken akordu etkilenir mi?

      Neyimizi yağlarken akordu etkilenir ve dikleşir.

     

    Başparenin Korunması

     Son zamanlarda başpare yapımı için kullanılan ana madde olan

    MANDA BOYNUZU fazla bulunmamaktadır.

     Dolayısıyla Başpare fiyatları da buna bağlı olarak artmıştır.

     Sonuç itibarı ile başparelerimizi ya da başparemizi de Neyimizi korur gibi korumalıyız.

     Başpare koruması ile ilgili ilk yöntem balonlu naylon ile sarmalamaktır.

     Yapacağımız işlem, balonlu naylon ile başparemizi sarmalayıp, yapıştırıcı bant ile yapıştırmaktır.

     Aşağıdaki resimde balonlu naylon örneğini görmektesiniz:

     

     Başparenin korunması ile ilgili olarak ikinci alternatif de :

    Yapı malzemeleri mağazasından alacağımız Baharatlık seti olabilir .

     Bu minik kutuları, mutfak malzemeleri bölümünden bulabilirsiniz.

     Normalde güzel koku vermesi için, içine çiçek kuruları ya da baharatlar konularak kullanlılan bir kutudur.

     Fiyatı uygundur, üçlü ve altılı setler olarak satılmaktadır.

     

     Videoyu izleyiniz:

    Neyzen : Zeki Sözen

      Başparemizi Nasıl koruruz?

     

      Başpare hakkında daha fazla bilgi almak için

    linki tıklayınız.

     

    © www.neyzenim.com Neyzen Zeki Sözen