Değerli Neyzenler,
Ney bakımı ve yağlanması ile ilgili olarak
internet ortamındaki web sitelerinde pek çok bilgi ve paylaşımlar
var.
Bunların bir kısmı gerçekten pratik çözümlerdir;
maalesef çoğu bilgiler de işi zorlaştırmaktan öteye gitmemiştir.
Bizim hedefimiz, Neyimizin bakımını
ve yağlanmasını en pratik ve kolay şeklde açıklamak olacaktır.
Ney Bakımı ile ilgili Genel Bilgiler
İlk olarak;
Neyimizin içinin tertemiz olması adına
zaman zaman Hava Kompresörü ile temizlenmesini
şiddetle öneririm.
Bu zaman aralığı 6 ayda bir kez olmalıdır.
Neyimizi üflerken oluşan rezonansın
çok daha net ve hızlı olması için Neyin içinin tertemiz olması
gerekir.
Bu temizlik Neyimizden çıkacak sesi
de son derece güçlendirecektir.
Hava Kompresörü işimizi
görecek iyi bir araçtır.
Aşağıdaki resimde örnek bir hava kompresörü
görmektesiniz.
Başparemiz, hehangi bir zarar görmesin
diye, düşüp kırılmasın ya da çatlama yapmasın
diye,
çıkartmanızı öneririm.
Neyimizi hava kompresörü ile temizlememizin
temel amacı;
Neyimizin içinde oluşan kırıntılardan, ağzımızdan
çıkabilecek yemek artıklarından, küflenmelerden,
Neyin, içine girebilecek tozlardan,
kurtarmaktır.
Hava Kompresörü ile, sadece 1 dakikalık bir
temizleme işlemi yeterli olacaktır.
İkinci olarak;
Neyimizi, temiz ağzımız ile
üfleyelim.
Bu cümlenin tam açıklaması, Neyimizi
dişlerimizi fırçaladıktan sonra üflemeliyiz demektir.
Ney üflerken ağzımızdaki çeşitli yemek
artıkları, partiküller zamanla Neyin içini gereksiz olarak dolduruyor
,
kötü bir koku oluşmasına neden oluyor ve
zamanla siyah bir tortu yapıyor.
Neyimizin içinin temiz olması adına bu adımı
önemsiyorum.
Üçüncü olarak olarak;
Neyimizi asla ve asla su ile
yıkamayalım ya da temizlemeyelim.
Su ile Neyi temizlemek Neyi uzun vadede
çürütmek demektir.
Ayrıca, Neyin içinde olabilecek
küflenmenin en büyük sebebi Neyin suyla temasıdır.
Neyimizi uzun vadede çürütmemek ve
küflenmesini önlemek için su kullanmayın.
Dördüncü olarak;
Neyimizi, aşırı sıcak yerlerde, soba
yanında, kalorifer civarında ya da
dışarıda sürekli güneş gören
sıcak yerlerde bulundurmayın.
Ney, organik bir yapıya sahip olduğu
için tüm ağaç enstrumanlarda olduğu gibi
sıcak ortamlardan etkilenen
bir enstrumandır.
Ney sıcak ortamlarda akort olarak dikleştiği
gibi düzenli yağlanmazsa eğilir.
Neyimizi sıcaktan korumalıyız.
Evimizde Ney çantasında korumak bu
işin en basit yoludur.
Ney üfledikten sonra Ney çantanıza
koyarsanız küflenme yapabilir.
Bu durumda Ney çantamızın hava alması
için açık bırakmalıyız.
Örneğin; alttaki resimde gördüğünüz
gibi Neylerimizi bu şekilde korumamız yeterli olacaktır:
Kaykay çantasını bile Ney çantası olarak
kullanmak mümkündür :
Sonuç olarak, Ney çantamızı biraz açık
bırakarak evde rahatlıkla koruyabiliriz.
Neyzen : Zeki Sözen
Ney Enstrumanının Bakımı Videolu anlatım:
Neyin Korunması
Neyimizi evde bulunduğumuz dönemde kutumuzda
korumalıyız.
Neyimizin yere düşmesinden, eğilmesinden,
çatlamasından korumak için
Ney kutusu ya da case (keys) adı verilen kaplar
ile Neyimizi korumalıyız.
Bazı site ve forumlarda Neyimizin evde çantası
ile
muhafaza edildiği takdirde Neyin küfleneceğinden bahsediyor.
Oysa ki düzenli olarak yağlanan
ve su ile temas edilmeyen Neyde küflenme olmaz.
Ancak Neyimizi üfler üflemez yani içi nemliyken
Ney çantamıza koyup hava ile
temasını kesersek küflenme yapar.
Neyimizdeki küflenmenin temel nedeni:
Su ile temas,
Neyimizi düzenli yağlamama
Neyimizi üfler üflemez çantamıza
koyup hava ile temasını kesmektir .
Ney çantası ile korumak iyi bir seçimdir.
Bir tek Neye sahip olan Neyzen arkadaşlarım
için de, mukavva Ney çantalarını öneririm.
Aşağıdaki resimde deri kılıflı içine 1
adet Ney alabilecek Ney Çantası görmektesiniz.
Aşağıdaki resimde birden fazla Ney alabilen
farklı bir Ney Çantası görmektesiniz.
Ney, genellikle
yazın ya da sıcak ortamlarda akort olarak dikleşme eğilimi gösteren
bir sazdır.
Örneğin: Neyimizi diğer enstrumanlarla üflersek
Kız Neyimizin akordunun 440 Hz frekansında olması gerekir.
Bu akortta bir Neyimiz var diyelim, ancak sıcak ortamlarda ısının
etkisiyle
442-444-446 ya da daha dik bir frekans olabiliyor.
Yani Neyimiz tizleşiyor.
Bu yüzden, Neyimizi,
evde Ney çantasında
barındırırsak aşırı kurumayı da engellemiş oluruz.
Son olarak, yaz aylarında ya da aşırı sıcak
ortamlarda Neyimizi daha fazla yağlamalıyız.
Aşırı sıcaklarda 3 ya da 4 haftada bir düzenli olarak
yağlarsak küflenme durumu olmaz
ya da eğilme büzülme
gibi sorunlarla karşılaşmayız.
Neyzen : Zeki Sözen
Ney Enstrumanının Korunması Videolu
anlatım:
Ney yapımında kullanılabilecek başlıca yağlar;
Badem yağı
Yakın döneme kadar hocalarımızın en çok kullandıkları yağ Badem yağıdır.
Badem ağacı tohumlarından elde edilir.
Soluk sarı renkli, hafif kokulu bir yağdır.
Asit değerleri:
Oleik Asit - %68
Linoleik Asit -
%25
Palmitik Asit - %4
Stearik Asit - %1
Linolenik Asit - %1
Palmitoleik Asit - %1 tespit edilmiştir.
Susam yağı
Yakın döneme kadar hocalarımızın en çok kullandıkları yağ Susam yağıdır.
Sarı renkli ve ağır kokulu bir yağdır.
Asit değerleri:
Sırasıyla
% 9.10 - 11.38 ve % 9.55 - 10.32 palmitik,
% iz - 0.15 ve % iz stearik,
% 31.61 - 57.19 ve % 37.42 - 45.04 oleik,
% 30.79 - 57.33 ve % 43.25 - 53.34 linoleik,
% 0.30 - 0.79 ve % 0.34 -1.93 linolenik ve
% iz - 2.62 ve % iz - 0.82 asit tespit edilmiştir.
Fındık yağı
Son dönemde en çok kullandıkları yağ Fındık yağıdır.
Bu bileşikler
içerisinde en baskın bileşiği olei
k asitdir.
Fındık yağında ortalama %71.37 değeri ile oleik asit en yüksek oranda bulunan yağ asididir.
Soluk sarı renkli, hafif kokulu bir yağdır.
Kanola yağı
Son dönemde kullanılan yağlardan bir tanesi Kanola yağıdır.
Kanola bitkisinin tohumlarından eld
e edilen kanola yağı, yüksek
oranda
içerdiği doymamış yağ asidi oranı,
E
vitamini ve düşük
doymuş
yağ oranı içerir.
Berrak bir görünüme sahip olan kanola yağı koku içermez.
Kanola yağı, düşük düzeyde doymuş yağ asidi %7,
yüksek düzeyde tekli doymamış yağ asitleri %61,
büyük çoğunluğu Oleik asit ve
orta düzeyde çoklu doymamış linolenik asit içeriği ile
iyi yağ asidi profiline sahiptir.
Ceviz yağı
Ney bakımı için nadiren kullanılan yağlardan biri de Ceviz yağıdır.
Deneme amaçlı ilk kez Ceviz yağını kullanıyorum.
Olumlu ya da olumsuz gelişmeleri yeniden web sitemiz üzerinden sizlerle paylaşacağım.
Ceviz yağı kullanarak Ney yağlama işlemindeki sonuç:
Neyin alt kısmında hafif bir yağ katmanı bırakıyor.
Diğer bir ifade ile Neye çok az miktarda fazla geliyor.
Daha hafif olan bir yağ ile karıştırırsak örneğin fındık yağı ya da zeytin yağı gibi tam verimi alırız diye düşünüyorum.
Ceviz yağı, sarı renkli berrak ve kokusuz bir yağdır.
Asit değerleri:
Ceviz meyvelerinin toplam yağ ve yağ
içerikleri üzerine yürütülen bir çalışmada oleik asitin %22.63-
27.27,
linoleik asidin %49.93-54.41,
linolenik
asidin %14.32-17.82 v
palmitik asidin %5.61-
5.82 arasında değiştiği ifade edilmiştir .
Cevizin, çoklu doymamış yağ asitlerinin uygun
oranda içermesinin fonksiyonel bir gıda olarak
tanımlanmasına katkı sağladığını bildirmiştir.
Zeytin yağı
Son derece sağlıklı olan zeytinyağı Neyimizi yağlamak için de kullanılır.
Genellikle karıştırılarak kullanılan bir yağ türüdür.
Maliyetli olması sık kullanılmasını engeller.
Ege bölgesinde zeytin yetiştiriciği ile ilgilenen Neyzen dostlarım zeytinyağını daha çok tercih eder.
Sarı renkli, parlak bir özelliğe sahip olan zeytinyağı meyve kokusu içerir.
Asit değerleri:
Oleik asit 64
-
80
Linoleik
asit 8-16
Linolenik
asit 1-2
Palmitik asit 7-14
Stearik asit 2-4
Bu yağlardan başka düşük asitli yağlardan kullanılabilir ancak alternatif yağları ben hiç kullanmadım.
Yağları karıştırarak kullanma konusuna gelince;
Örneğin 3/4 oranında fındık yağı ile 1/4 oranında badem yağını ya da
3/4 oranında fındık yağı ile 1/4 oranında susam yağını karıştırabiliriz.
Yine aynı şekilde 3/4 oranında fındık yağı ile 1/4 oranında zeytin yağını karıştırabiliriz.
Son zamanlarda Kanola yağının fiyatı bir hayli arttığı için artık onu da kullanamaz oldum.
Ayçiçek yağı ve Mısır yağı kullanmayın !!!
Neyin dış kısmı yapış yapış oluyor ve içerisinde tortu yaratıyor.
Neyimizi ayda bir kez düzenli
olarak yağlamalıyız.
Düzen kelimesinden anlatmak istediğim
şudur :
Bir ay içerisinde bir tarih seçin ve
o tarihte yağlamaya çalışın.
Örneğin, her ayın 1i ya da 15i ya da
her ayın 2.haftası gibi...
Neyimizi düzenli olarak yağlamak ifadesinden
kast ettiğimiz budur.
Kuru kamışdan fazla fosurtu çıkar.
Kamıştaki kuruluk, Neyi üflediğimizde rezoransı
yani ardarda gelen titreşim hareketlerinin birbirini etkilemesini
yavaşlatır
ve sesin seviyesini azaltır.
Yani daha az ses çıkartırız ve bu bizi olumsuz
etkiler, moralimizi bozar, niye ses çıkartamıyorum diye düşünebiliriz.
Demek ki Neyimizin ayda bir kez yağlanması
önemlidir.
Neyin Yağlanması
Neyi Yağlama seçenekleri nelerdir?
Öncelikle şunu belirtelim ki yağlama
işlemi için başlıca şu seçenekler kullanılmaktadır:
Neyi yağla dolu bir tanka yatırarak yağlama
işlemi ;
Perdeleri folya ile kapatıp, Neyin içine yağ
sızdırılması;
PVC ATIK SU BORUSU kullanarak yağlama işlemi.
Benim önereceğim yöntem budur.
Öncelikle, nalburdan ya da yapı malzemeleri mağzasından 50 mm yani 5 cm çapında ve
85 cm yüksekliğinde bir PVC ATIK SU BORUSU alıyoruz.
Daha sonra bir körtapa satın alıyoruz ve körtapayı PVC borumuza sabitliyoruz:
Ayrıca açıp kapatabileceğimiz bir kapak daha satın alıyoruz:
Üst kapağı, yağlama işleminden sonra PVC borumuzu kapatmak için kullanacağız.
Başparemizi, Neyimizden çıkartıp başparemizi de bir kutuda ya da herhangi bir yerde yağda bırakmalıyız:
Başparemizi, Neyimizi yağladığımız süre kadar yağda bırakmak yeterli olacaktır.
Başparemizi, yağda bırakmak için pek çok örnek sayılabilir.
Örnek olarak;
1 baharatlık setinden tek bir silindir kutu:
ya da bir kaşıklık:
Aklıma gelen başparemizi yağda bırakmak için bir örnek daha:
Ya da evde bulundurduğunuz herhangi bir kutu, başparemizi yağlamak için uygundur.
PVC borumuza satın aldığımız kapak bile olur:
Evet şimdi, PVC borumuzu yağ ile dolduruyoruz ve
2-3 cm kadar üstten pay bırakıyoruz.
Neyimizi yağlamak için yağlama borusuna
batırdığımızda yağ biraz yüselecektir.
O yüzden taşmasın diye 2-3 cm kadar pay bırakmıştık.
Bana göre 30 dakikalık bir bekleme
yeterli oluyor ve ben bu kadar bekletiyorum.
Daha sonra Neyimizi çıkartıp yağın sızması için bekletiriz.
Bir kaç saat aradan sonra, Neyimizi emici 1 bez ile sileriz.
Nihayet yağlama işlemini tamamlamış oluruz.
Bu işlem, öyle zor bir iş değildir.
Neyin enstrumanını nasıl yağlarız?
Neyimizi yağlarken akordu etkilenir mi?
Neyimizi yağlarken akordu etkilenir ve dikleşir.
Başparenin Korunması
Son zamanlarda başpare yapımı için kullanılan
ana madde olan
MANDA BOYNUZU fazla bulunmamaktadır.
Dolayısıyla Başpare fiyatları da buna bağlı
olarak artmıştır.
Sonuç itibarı ile başparelerimizi ya da başparemizi
de Neyimizi korur gibi korumalıyız.
Başpare koruması ile ilgili ilk yöntem balonlu
naylon ile sarmalamaktır.
Yapacağımız işlem, balonlu naylon ile başparemizi
sarmalayıp, yapıştırıcı bant ile yapıştırmaktır.
Aşağıdaki resimde balonlu naylon örneğini görmektesiniz:
Başparenin korunması ile ilgili olarak ikinci
alternatif de :
Yapı malzemeleri mağazasından alacağımız Baharatlık
seti olabilir .
Bu minik kutuları, mutfak malzemeleri bölümünden
bulabilirsiniz.
Normalde güzel koku vermesi için, içine çiçek
kuruları ya da baharatlar konularak kullanlılan bir kutudur.
Fiyatı uygundur, üçlü ve altılı setler olarak
satılmaktadır.
Videoyu izleyiniz:
Neyzen : Zeki Sözen
Başparemizi Nasıl koruruz?
Başpare hakkında daha fazla bilgi almak için
linki
tıklayınız.
© www.neyzenim.com Neyzen Zeki Sözen |