Yılmaz Öztuna'nın Türk Musıkisi Sözlüğü adlı Ansiklopedik Sözlüğünde, Neylerin 12 çeşit olduğu belirtiliyor.

 Kitaptaki bilgi doğrultusunda Neyler uzunluklarına ve seslerine göre toplam Oniki çeşittir diyoruz.

 Bu Neylerin yedi adeti, tonu naturel seslerden oluşan Neylerdir :

Mi, Re, Do, Si, La, Sol ve Fa tonlarındaki Neylerdir.

 Beş tanesinin tonu da ara seslerden oluşan Neylerdir :

Mi bemol, Do diyez, Si bemol, La bemol ve Fa diyez seslerindeki Neylerdir.

 Neylerin boyu yarı yarıya kısa olan ve bir oktav yukarıdan ses veren Neylerin isimine de Nısfiye Neyler denir.

  Nısfiye Neyler tam bir oktav üstten yani bir oktav tiz olarak tınlar.

  Nısfiye Neyleri ya da Piccolo Neyleri de günümüzde pek çok müzik türünde kullanmaktayız.

 Dünya müzik türlerinde de bu Neyler kullanlımaktadır.

O halde bu Piccolo Neyleri de sayacak olursak toplam Yirmi çeşittir demeliyiz.

 Günümüzde Türk Müziğinde zaman zaman kullanılan Piccolo Neyler, Arap ülkelerinin hepsinde,

Hindistan'da ve Orta Asya müziklerinde, benzerleri de Tibet'te kullanılmaktadır.

 Boyut olarak küçük olan bu Piccolo Neylerin ciddi akort ve entenasyon sorunları vardır.Başka bir ifade ile icraları zordur.

 Ney Çeşitleri Hakkında Kısa Bilgiler verecek olursak,

üflenebilen en küçük Ney olan Kız Nısfiye Neyden başlayabiliriz.

 Kız Nısfiye Ney

 Yaklaşık 350 milimetre uzunluğunda olan bu Ney üflenebilen en küçük Neydir.

 Bu Neyin tonu Porte üstü Si perdesidir.

 Kız Nısfiye Neyden daha küçük Neylerin icrasına parmaklarımız izin vermez.

Ya Ney küçük kalır ya da parmaklarımız büyük kalır.

  Klasik Formda üflenmeyen bu küçük Ney,

genellikle, piyasa müziği olarak ifade edilen müzik türlerinde, fantazi müziklerde ve

Arap müzik camiasında çok kullanlır.

 Kız Mabeyn Nısfiye Ney

 Yaklaşık 375 milimetre uzunluğunda olan bu Ney üflenebilen en küçük Neyden biraz daha uzundur.

 Bu Neyin tonu Porte üstü Si perdesidir.

 Mansur Nısfiye Ney

 Yaklaşık 400 milimetre uzunluğunda olan Neydir.

 Bu Neyin tonu Porte üstü La perdesidir.

  Klasik Formda üflenmeyen bu küçük Ney,

genellikle piyasa müziği olarak ifade edilen müzik türlerinde,

fantazi müziklerde ve özellikle Arap müzik camiasında çok kullanlır.

 Aşağıda resmini gördüğünüz bu Mansur Nısfiye Ney, 400 mm uzunluğundadır.

 Mansur Mabeyn Nısfiye Ney

Yaklaşık 425 milimetre uzunluğunda olan Neydir.

 Bu Neyin tonu, Porte üstü La bemol perdesidir:

 Fazla kullanılmayan bir Neydir.

 Şah Nısfiye Ney

  Yaklaşık 435 milimetre uzunluğunda olan Neydir.

 Bu Neyin tonu, Porte üstü Sol perdesidir:

  Klasik Formda fazla üflenmeyen bu küçük Ney,

genellikle piyasa müziği olarak ifade edilen müzik türlerinde,

fantazi müziklerde ve özellikle Arap müzik camiasında çok kullanlır.

 Aşağıda resmini gördüğünüz bu Şah Nısfiye Ney, 435 mm uzunluğundadır.

 Davud Nısfiye Ney

  Yaklaşık 475 milimetre uzunluğunda olan Neydir.

 Bu Neyin tonu, 5. çizgideki Fa diyez perdesidir:

  Klasik Formda fazla üflenmeyen bu küçük Ney,

genellikle piyasa müziği olarak ifade edilen müzik türlerinde ve özellikle Arap müzik camiasında çok kullanlır.

 Aşağıda resmini gördüğünüz bu Davud Nısfiye Ney, 460 mm uzunluğundadır.

 Davud Mabeyn Nısfiye Ney

 Yaklaşık 500 milimetre uzunluğunda olan Neydir.

 Bu Neyin tonu, 5. çizgideki Fa perdesidir:

  Klasik Formda fazla üflenmeyen bu küçük Ney,

genellikle, piyasa müziği olarak ifade edilen müzik türlerinde,

fantazi müziklerde, zaman zaman Türk Halk Müziğinde ve özellikle Arap müzik camiasında çok kullanlır.

 Aşağıda resmini gördüğünüz bu Davud Mabeyn Nısfiye Ney, 480 mm uzunluğundadır.

 Bolahenk Nısfiye Ney

 Yaklaşık 500 milimetre uzunluğunda olan Neydir.

 Bu Neyin tonu, 4. aralıktaki Mi perdesidir:

  Klasik Formdaki eserlerin icralarında, Tasavvuf Müziği icralarında, koro ve solo yorumlarında,

TRT Radyolarında, Devlet Korolarında, Amatör ve Profesyönel Grup ve Topluluklarda kullanılır.

 Aşağıda resmini gördüğünüz bu Bolahenk Nısfiye Ney, 510 mm uzunluğundadır.

  Farklı bir Bolahenk Nısfiye Ney örneği;

  Farklı bir Bolahenk Nısfiye Ney örneği;

 Bolahenk Mabeyn Nısfiye Ney

 Yaklaşık 550 milimetre uzunluğunda olan Neydir.

 Bu Neyin tonu, 4. aralıktaki Mi bemol perdesidir:

  Çok ara tonda bir Ney olduğu için neredeyse hiç kullanılmaz.

 Aşağıda resmini gördüğünüz bu Bolahenk Mabeyn Nısfiye Ney, 550 mm uzunluğundadır.

 Süpürde Ney

 Yaklaşık 600 milimetre uzunluğunda olan Neydir.

 Bu Neyin tonu, 4. çizgideki Re perdesidir:

  Klasik Formdaki eserlerin icralarında, Tasavvuf Müziği icralarında, koro ve solo yorumlarında,

TRT Radyolarınd, Devlet Korolarında,

Amatör ve Profesyönel Grup ve Topluluklarda kullanılır.

 Aşağıda resmini gördüğünüz Süpürde Ney, 580 mm uzunluğundadır.

  Farklı bir Süpürde Ney örneği;

 Müstahzen Ney

 Yaklaşık 620 milimetre uzunluğunda olan Neydir.

 Bu Neyin tonu, 3. aralıktaki Do diyez perdesidir:

 Türk Halk Müziği Tonu olarak sık kullanılır.

Son zamanlarda Klasik Türk Müziği Topluluklarında da kullanılmaktadır.

 Aşağıda resmini gördüğünüz Müstahzen Ney, 600 mm uzunluğundadır.

 Yıldız Ney

 Yaklaşık 650 milimetre uzunluğunda olan Neydir.

 Bu Neyin tonu, 3. aralıktaki Do perdesidir:

 Daha çok Türk Halk Müziği Tonu olarak kullandığı için türkü formundaki eserlerin icralarında da yer alır.

 Aşağıda resmini gördüğünüz Yıldız Ney, 660 mm uzunluğundadır.

 Kız Ney

 Yaklaşık 700 milimetre uzunluğunda olan Neydir.

 Bu Neyin tonu, 3. çizgideki Si perdesidir:

  Klasik Formdaki eserlerin icralarında, Tasavvuf Müziği icralarında,

koro ve solo yorumlard, TRT Radyolarında,

Devlet Korolarında, Amatör ve Profesyönel Grup ve Topluluklarda kullanılır.

 Aşağıda resmini gördüğünüz Kız Ney, 700 mm uzunluğundadır.

  Farklı bir Kız Ney örneği;

 Kız Mabeyn Ney

 Yaklaşık 750 milimetre uzunluğunda olan Neydir.

 Bu Neyin tonu, 3. çizgideki Si bemol perdesidir:

  Ton itibarı ile fazla kullanılmayan bir Ney türüdür

 Aşağıda resmini gördüğünüz Kız Mabeyn Ney,

750 mm uzunluğundadır.

 Mansur Ney

 Yaklaşık 800 milimetre uzunluğunda olan Neydir.

 Bu Neyin tonu, 2. aralıktaki La perdesidir:

  Klasik Formdaki eserlerin icralarında, Tasavvuf Müziği icralarında,

koro ve solo yorumlarda, TRT Radyolarında,

Devlet Korolarında, Amatör ve Profesyonel Grup ve Topluluklarda kullanılır.

 Aşağıda resmini gördüğünüz Mansur Ney, 800 mm uzunluğundadır.

 Mansur Mabeyn Ney

 Yaklaşık 850 milimetre uzunluğunda olan Neydir.

 Bu Neyin tonu, 2. aralıktaki La bemol perdesidir:

  Ton itibarı ile fazla kullanılmayan bir Ney türüdür

 Aşağıda resmini gördüğünüz Mansur Mabeyn Ney, 850 mm uzunluğundadır.

Şah Ney

 Yaklaşık 875 milimetre uzunluğunda olan Neydir.

 Bu Neyin tonu, 2. çizgideki Sol perdesidir:

  Üflemesi oldukça zor bir Ney türüdür.

  Neyi üflerken oldukça zorlanılır o yüzden Neye yeni başlayanlar için önerilmez.

  Ancak kişisel Ney çaılşmaları için öneririm son derece performans artırıcıdır.

  Özellikle Dem sesler için son derece faydalıdır.

Davud Ney

 Yaklaşık 925 milimetre uzunluğunda olan Neydir.

 Bu Neyin tonu, 1. aralıktaki Fa diyez perdesidir:

  Üflemesi oldukça zor bir Ney türüdür.

  Neyi üflerken oldukça zorlanılır o yüzden Neye yeni başlayanlar için önerilmez.

  Ancak kişisel Ney çaılşmaları için öneririm son derece performans artırıcıdır.

  Özellikle dem sesler için son derece faydalıdır.

 Davud Mabeyn Ney

 Yaklaşık 975 milimetre uzunluğunda olan Neydir.

 Bu Neyin tonu, 1. aralıktaki Fa perdesidir:

  Üflemesi oldukça zor bir Ney türüdür.

  Neyi üflerken oldukça zorlanılır o yüzden Neye yeni başlayanlar için önerilmez.

  Ancak kişisel Ney çaılşmaları için öneririm son derece performans artırıcıdır.

  Özellikle Dem sesler için son derece faydalıdır.

 Bolahenk Ney

 Yaklaşık 1025 milimetre uzunluğunda olan Neydir.

 Bu Neyin tonu, 1. çizgideki Mi perdesidir:

  Üflemesi oldukça zor bir Ney türüdür.

  Neyi üflerken oldukça zorlanılır o yüzden Neye yeni başlayanlar için önerilmez.

  Ancak kişisel Ney çaılşmaları için öneririm son derece performans artırıcıdır.

  Özellikle Dem sesler için son derece faydalıdır.

 Günümüzde toplu icralarda mansurdan büyük Neyler üflenmemektedir.

Daha önce belirttiğim gibi hem çok yorucudur hem de Neyzenin boyu,

parmakları yetişmeyebilir ki bu da çok normaldir.

 En çok kullanılan Neyler arasında, Bolahenk Nısfiye,

Süpürde,Müstahzen,Yıldız, Kız Ney ve Mansur Neyler gelir.

 Tablomuzda Ney Çeşitlerini, uzunluklarını ve

Batı müziğindeki tonları görebilirsiniz :

 Temel sesi bemollü ses olan Neylere de Mabeyn Neyler denir.

 La bemol, Si Bemol, Re bemol, Mi bemol tonlarındaki Neylerin genel adı Mabeyn Neylerdir.

 Neyin isimleri nasıl belirleniyor?

 Neylerin uzunluklarına ve çıkarttıkları seslere göre belirlenmektedir.Bu arada Sesi kısacık tanımlayalım.

 Ses nedir?

 Ses, enerjinin kaynağından kademeli olarak artan ses dalgaları ile transfer edildiği gaz, sıvı ya da katı elastik bir ortamın mekanik titreşimidir.

 Beyin bu uyarımı, ses olarak algılar.

 İlerleyen bir ses dalgası, enerji taşır ve bu enerji de kulak zarı gibi bir başka mekanik sistem tarafından alınır;

 Sinirler aracılığı ile beyine iletilir.

 Neyin tonu nasıl belirleniyor ?

 Değerli Neyzenler, Neyimizin tonunu belirlemek için, Neyimizdeki LA SESİ baz alınır.

  Neydeki La Sesi sadece sol el yüzük parmağımız açık olacak şekilde çıkan sesdir.

La sesini çıkartmak için kapatacağımız perdeler :

SAĞ EL : Baş, İşaret, Orta ve Yüzük Parmağımız.

SOL EL : İşaret ve Orta Parmağımız.

 Alttaki Resmi inceleyiniz :

 Ney enstrumanının Tonları :

 Bolahenk Nısfıye Neyimizden üflediğimiz La (Dügâh ) sesi,

piyaondaki Mİ sesine denk geldiği için Bolahenk Ney Mi tonundadır.

 Bolahenk Mabeyn Neyimizden üflediğimiz La (Dügâh ) sesi,

Piyaondaki Mİ BEMOL sesine denk geldiği için

Bolahenk Mabeyn Ney Mi Bemol tonundadır.

 Süpürde Neyimizden üflediğimiz La (Dügâh ) sesi,

Piyaondaki RE sesine denk geldiği için Süpürde Ney Re tonundadır.

 Müstahzen Neyimizden üflediğimiz La (Dügâh ) sesi,

Piyaondaki DO DİYEZ sesine denk geldiği için Müstahzen Ney Do Diyez tonundadır.

 Yıldız Neyimizden üflediğimiz La (Dügâh ) sesi,

Piyaondaki DO sesine denk geldiği için Yıldız Ney Do tonundadır.

 Kız Neyimizden üflediğimiz La (Dügâh ) sesi,

Piyaondaki Sİ sesine denk geldiği için Kız Ney Si tonundadır.

 Kız Mabeyn Neyimizden üflediğimiz La (Dügâh ) sesi,

Piyaondaki Sİ BEMOL sesine denk geldiği için Kız Mabeyn Ney Si Bemol tonundadır.

 Mansur Neyimizden üflediğimiz La (Dügâh ) sesi,

Piyaondaki LA sesine denk geldiği için Mansur Ney La tonundadır.

 Mansur Mabeyn Neyimizden üflediğimiz La (Dügâh ) sesi,

Piyaondaki LA BEMOL sesine denk geldiği için Mansur Mabeyn Ney La Bemol tonundadır.

 Şah Neyimizden üflediğimiz La (Dügâh ) sesi,

Piyaondaki SOL sesine denk geldiği için Şah Ney Sol tonundadır.

 Davut Neyimizden üflediğimiz La (Dügâh ) sesi,

Piyaondaki Fa sesine denk geldiği için Davut Ney Fa tonundadır.

 Bolahenk Neyimizden üflediğimiz La (Dügâh ) sesi,

Piyaondaki Mi sesine denk geldiği için Bolahenk Ney Mi tonundadır diyoruz.

 Tablomuzda ayrıca belirtecek olursak :

  Sonuç olarak Ney çeşitleri hakkındaki tonlar için Neyimizin La (Dügah) perdesi,

Piyanoda hangi sese denk geliyorsa Neyimizin tonu o sesdir diyoruz.