|
|||||
|
|
|
|
|||
| |
|||||
Ney DersleriNey Dersleri - 3 -Nota Nedir?Bu dersimizde Müzik Nazariyatıyla ilgileneceğiz ve bazı önemli müzk terimlerini öğreneceğiz. Nota terimi ile dersimize başlayalım: Nota nedir ? Müzik seslerini gösteren işaretlerin ismine NOTA adı verilir. Nota seslerini çıkatmak için kullandığımız bu seslerin yedi tane ismi vardır. Bu sesler : DO, RE, Mİ, FA, SOL, LA ve Sİ dir. Yukarıda belirtilen sesler, zamansal değerlerle ifade edildiğinde nota oluyor. 1 Dörtlük si, 1 sekizlik do, bir onaltılık fa gibi... Şu halde notayı tanımlayacak olursak: Nota, Müzikte kullanılan seslerin ve sessizliğin (sus işaretleri) zamansal değerlerini belirten işaretlerdir. Her müzik enstrumanında Notalı icra söz konusudur. Biz de bu bilgiye bağlı kalarak Ney enstrumanımızı nota ile üflemeyi öğreneceğiz. Çok basit bir ilahiyi ya da saz eserini bile nota ile çalışacağız. Bu nedenlerden dolayı, notayı ve diğer müzik terimlerini bilmemiz kesinlikle zorunludur. Notanın Minik Tarihi :  Guido de Arezzo Öncelikle şunu belirtelim ki kullanmakta olduğumuz bu gelişmiş Notayı 10. yüzyılda İtalyan Papaz Guido de Arezzo bulmuştur. Guido de Arezzo, Guido Aretinus ya da Guido Monako ya da Guido d'Arezzo isimleri ile bilinir. Guido de Arezzo, Ortaçağ döneminin bir müzik kuramcısı olarak kabul edilir . Guido de Arezzo Fransa doğumludur (995) ve ömrünü İtalya'da tamamlamıştır.(17 Mayıs 1050) Guido de Arezzo'nun icadı olan nota sistemi GUIDO Müzik Notasyonu olarak adlandırılmış ve günümüzdeki yerini almıştır. 10.Yüzyılda, Saint Jean-Babiste adına yazılmış bir ilahinin her mısrasının dizinin altı (6) notasından birisiyle başladığını gören Arezzo Guido, ilk nota yazılımı denemelerine başlamıştır. Bu harflerle gösterilen seslerin akılda zor tutulmasına çare olarak bu ilahiden yararlanabileceğini düşünmüş ve ilahinin sözlerinin ilk hecelerinden : UT, RE, M ,FA, SOL, LA olmak üzere, dizinin altı notasının adını kararlaştırmıştır. Bu notalar içerisinde Sİ notası bulunmamaktadır. Si notası, daha sonraları ilahinin son mısrasındaki iki kelimenin baş harfleri birleştirilerek oluşturulmuş ve dizi bugün kullanılan: DO, RE, Mİ, FA, SOL, LA, Sİ adlarını almıştır. Notanın Tanımını son kez daha yapacak olursak : Nota : Sesleri okumak için kullanılan ve yazılan bir müzik yazısıdır. Porte : Kelime anlamı taşımak olan bu terimin müzik dilindeki anlamı şudur: Beş paralel düz çizgi ve dört çeşit aralıktan oluşan şekle PORTE adı verilir. Alttaki Resimde bir porte örneği görmektesiniz. Porte çizgileri ile ilgili bilmemiz gerekenler:
Porte aralıkları ile ilgili bilmemiz gerekenler:
Portedeki çizgi ve aralık sayılarını lütfen ezberleyelim. Daha sonraki derslerimizde 1.çizgi, 3.aralık gibi tabirleri kullanacağız. Alttaki Resimde çizgi ve aralıkları gösteren bir porte örneği görmektesiniz: Ölçü Çizgisi : Notada her usûl birimini diğerinden ayıran çizgidir.
Anahtar : Notaların adını ve müzik ıskalasındaki kesin yerini belirleyen, portenin başına konan işaretin adıdır. Sol, Do ve Fa anahtarları vardır. Bizim Musîkimizde Sol anahtarı kullanılmaktadr. Do ve Fa anahtarlarını kullanmadığımız için detaylara girmiyorum. Aşağıdaki resimde Sol Anahtarını görmektesiniz : Donanım : Bir müzik eserinin notasında ritm yazısından önce (4/4,6/8,10/8 gibi) ve portede hemen anahtardan sonra konulan diyez ya da bemol işareti ya da işaretlerine verilen isimdir. Bu diyez ve bemol işareti ya da işaretleri eser çerindeki tüm notaları değiştirir. Örnek olarak aşağıdaki resime bakınız. Porte anahtarı ile (Sol Anahtarı) ritm rakamlarının arasındaki bu bölüm donanım dır. Aşağıda gördüğünüz portede, Si ve Mi perdelerinin önünde bemol işareti var. İşte bu bize eser içerisinde gördüğümüz tüm Si ve Mi notalarını bemol olarak çalacağımızı ifade ediyor.
Aslında donanıma bakarak yani arıza işaretlerine göre eserin hangi makama ait olduğunu söylemek de mümkündür. Yukarıdaki donanım Nihavent makamı için kullanılır. Aşağıdaki resimde Rast makamına örnek olarak donanımda Si için koma bemol Fa için bakiye diyez işaretlerini görmektesiniz.
Batı Müziğinde bir eser, ya minör ya da majör tonlarındadır yani donanıma hem bemol hem diyez işareti aynı anda konulamaz. Bizim Müziğimizde ise bemol ve diyez işareti aynı anda konulabilir. Örneğin, Hicaz makamında donanıma Si perdesi için bemol işareti ve do perdesi ve fa diyez perdeleri için diyez işareti yazılır:
Vuruş : Türk Müziğinde zamanların elle vurulmasıdır. Kuvvetli zamanlar sağ elle vurulur ve adına Düm denir. Zayıf zamanlar sol el ile vurulur ve adına Tek denir. Metronom : Müzikte, eserlerin hareketini belirlemeye yarayan alettir. Biz zaman zaman ritm duygumuzu geliştirmek ve eserleri gerçek tempolarıyla çalmak için metronom kullanacağız. Online digital metronom edinmek için aşağıdaki metronomu tıklayınız : Windows kullanıcıları için aşağıdaki resmi tıklayınız : Metronom ile ilgili kırık link için BİLDİRİNİZ Nota Değeri : Bir notanın çalınacağı süredir. Bu süreler çeşitli şekillerdeki notalar ile ifade edilir. Örnek olarak aşağıdaki portede Nota değeri dört vuruş olan 1 lik bir Sol notası görmektesiniz.
Röpriz : Bir müzik yapıtının arka arkaya iki kez çalınacak ya da söylenecek bölümüdür. Bu işaret, belirtilen ölçüyü, ölçüleri ya da satırı bir kez daha çalmak anlamına gelir. Aşağıda gördüğümüz röpriz işaretinde Do notasını çaldıktan sonra röpriz işaretini görüp başa döneriz bir kez daha Do notasını çalarız. Aynı şekilde Re notasından sonra da röpriz işaretini gördüğümüz için re notasını bir kez daha çalarız. Röpriz işareti ile ilgili Videomuz:
Tempo : Bir müzik parçasındaki yürüyüş, hareket tarzı, ağırlık, yürüklük, ritm özellikleridir. Tempo terimi cümle içerisinde : "Tempolu parça" ya da "Ağır tempolu parça" gibi ifadelerde kullanılır. Nefes işareti : Bildiğimiz virgül işaretidir. Bu virgül işaretini gördüğümüzde notayı normal değerinden daha az çalarız ve notanın sonuna doğru nefes alırız. Nefes işareti, notanın sonunda ise notayı değerinden daha az çalıp nefes alırız. ya da Re notasında gördüğünüz gibi nefes işareti notanın başında ise , bir nefes alıp notayı çalmaya başlarız. Metronom: 60 Nefes işareti ile ilgili Videomuz:
Bu açıklamalardan sonra NOTA değerleri kavramına geçebiliriz. Birlik Nota ile başlıyalım. BİRLİK NOTA Müzik yazısında en uzun değerdir. Birlik notada 2 tane 2 lik ya da dört tane dörtlük ya da sekiz tane sekizlik ya da 16 tane 16 lık ya da 32 tane 32 lik nota vardır. Bu nota aynı zamanda dört dörtlük (4/4) nota diye de isimlendirilir. Dört vuruştan ibarettir. Şimdi notalarımızın yerlerini öğrendiğimiz için artık minik çalışmalar yapabiliriz. Birlik Notalara Örnek - 1 - : Metronom: - 60- Bu çalışmamızda, virgül işareti konulmadığı için istediğimiz nota üzerinden nefes alabiliriz. Alıştırmalarla ilgili önemli Not : Alıştırmaları önce ağır tempoda üfleyiniz; Daha sonra hızlanarak çalışabilirsiniz. Parmaklarımızı hızlandırmak ve dudak pozisyonumuzu daha da oturtmak için, alıştırmaları deflarca üfleyiniz. Ezberleyecek seviyeye gelene kadar çalışınız. Videomuz:
Birlik Notalara Örnek - 2 - : Metronom: 60 Bu çalışmamızda, virgül işareti konulmadığı için istediğimiz nota üzerinden nefes alabiliriz. Videomuz:
Birlik Notalara Örnek - 3 - Metronom: 60 Bu çalışmamızda, virgül işareti konulmadığı için istediğimiz nota üzerinden nefes alabiliriz. Videomuz:
Birlik Notalara Örnek - 4 - Metronom: 80 Bu çalışmamızda, virgül işareti konulmadığı için istediğimiz nota üzerinden nefes alabiliriz. Videomuz:
Birlik Notalara Örnek - 5 - Metronom: 80 Bu çalışmamızda, virgül işareti konulmadığı için istediğimiz nota üzerinden nefes alabiliriz. Videomuz:
1/2 lik YARIMLIK ya da İki dörtlük NOTA İki vuruşluk sesli süre işaretidir. Değer ve sürece, birlik notanın yarısına eşittir. İki vuruşluk notadır. İki dörtlük Notalara Örnek 1 ile ilgili açıklamalar:
Metronom: 80 Videomuz:
İkilik Notalara Örnek - 2 - : Metronom: 80 Videomuz:
İkilik Notalara Örnek - 3 - Metronom: 80 Bu çalışmamızda, virgül işareti konulmadığı için istediğimiz nota üzerinden nefes alabiliriz. Videomuz:
İkilik Notalara Örnek - 4 - Metronom: 80 Bu çalışmamızda, virgül işareti konulmadığı için istediğimiz nota üzerinden nefes alabiliriz. Videomuz:
İkilik Notalara Örnek - 5 - Metronom: 80 Bu çalışmamızda, virgül işareti konulmadığı için istediğimiz nota üzerinden nefes alabiliriz. Videomuz:
1/4 lük 1 VURUŞLUK NOTA Bir vuruşluk sesli süre işaretidir. Değer ve sürece birlik notanın dörtte birine eşittir. 1/4 lük notada ya da 2 tane sekizlik ya da dört tane onaltılık ya da sekiz tane otuzikilik veya onaltı tane altmışdörtlk nota vardır. Kısaca sadece dörtlük diye hitap edilir ve 1 Vuruşluk notadır. Bir Dörtlük Notalara Örnek - 1 - : Metronom: 80 Videomuz:
Bir Dörtlük Notalara Örnek - 2 - : Metronom: 80 Bir dörtlük Notalara Örnek 2 ile ilgili açıklamalar:
Videomuz:
Bir Dörtlük Notalara Örnek - 3 - : Metronom: 80
Bir Dörtlük Notalara Örnek - 4 - : Metronom: 80 Videomuz: > Bir Dörtlük Notalara Örnek - 5 - : Metronom: 80 Videomuz:
1/8 LİK YARIM VURUŞLUK NOTA Yarım vuruşluk sesli süre işaretidir. Değer ve sürece birlik notanın sekizde birine eşittir. 1/8 lik notada, ya da ki tane onaltılık ya da dört tane otuzikilik ya da sekiz tane altmışdörtlük nota vardır. Yarım vuruşluk notadır. Bir Sekizlik Notalara Örnek - 1 - : Metronom: 65 Videomuz:
Bir Sekizlik Notalara Örnek - 2 - : Metronom: 65 Videomuz:
Bir Sekizlik Notalara Örnek - 3 - : Metronom: 65 Videomuz:
Bir Sekizlik Notalara Örnek - 4 - : Metronom: 65 Videomuz:
Bir Sekizlik Notalara Örnek - 5 - : Metronom: 65 Bir Sekizlik Notalara Örnek 5 ile ilgili açıklamalar:
Videomuz:
1/16 BİR ONALTILIK NOTA Çeyrek vuruşluk Sesli süre işaretidir. Değer ve sürece birlik notanın onaltıda birine eşittir. 1/16 lık notada, iki tane otuzikilik ya da dört tane altmışdörtlük nota vardır. Onaltılık Notalara Örnek - 1 - : Metronom: 70 Videomuz:
Onaltılık Notalara Örnek - 2 - : Metronom: 70 Videomuz:
Onaltılık Notalara Örnek - 3 - : Metronom: 65 Videomuz:
Onaltılık Notalara Örnek - 4 - : Metronom: 65 Videomuz:
Onaltılık Notalara Örnek - 5 - : Metronom: 65 Videomuz:
1/32 BİR OTUZİKİLİK NOTA 1/32 lik Sesli süre işaretidir. Değer ve sürece birlik notanın otuzikide birine, 2 lik notanın 16 da birine, 1 dörtlük notanın 8 de birine, bir sekizlik notanın 1/4 ine, bir onaltılık notanın da 1/2 sine yani yarısına eşittir. 1/32 lik notada, iki tane altmışdörtlük nota vardır. Bir Otuzikilik Notalara Örnek - 1 - : Metronom: 50 Notayı büyütmek için resmi tıklayınız:
Videomuz:
Bir Otuzikilik Notalara Örnek - 2 - : Metronom: 50 Notayı büyütmek için resmi tıklayınız:
Videomuz:
1/64 BİR ALTMIŞDÖRTLÜK NOTA 1/64 lük Sesli süre işaretidir. Değer ve sürece birlik notanın altmışdörtte birine eşittir. Müzikte en küçük değerdir. Not: Uygulamada, 1 sekizlik, 1 onaltılık, 1 32 lik gibi ifadeler yerine sadece sekizlik, onaltılık, otuzikilik tabirleri kullanılır. Bu dersimizi de burada tamamladık. Sadece verdiğim bilgileri ezberlemeniz yeterli. Alıştırmaları daha da ağır tempolarla çalışabilirsiniz. Daha sonra hızlandıra hızlandıra defalarca çalışınız. Ezberleyecek seviyeye gelinceye kadar çalışınız. Üçüncü dersdeki hedeflerimiz: - Sol perdesini sağlam ve güçlü çıkartmış olmalıyız. -Notaları tanıyoruz. -Alıştırmaları bitirdik ve ezberledik. -Alıştırmaları ezbere Neyimizle icra edebiliyoruz. İyi çalışmalar. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15© www.neyzenim.com Neyzen Zeki Sözen |
