Ney Dersleri

Ney Dersleri - 12 -

Bileşik (Mürekkep) Makamlar ve Açıklamaları

 Değişik dizilerin birbirine geçmesinden ve makam olarak kabul edilen dizilere Bileşik Makamlar adı verilir.

 Geçki : Herhangi bir makamda dolaşırken farklı kurallara bağlı başka bir makama geçmeye denir.

 Geçki ile Modülasyon eş anlamlıdır.

Türk müziğinde kullanılan bileşik Makamlar

 Buselik Perdesinde Karar veren Bileşik Makamlar:

 Bir adettir :

 1-) Nişabur makamı.

 Segâh Perdesinde Karar veren Bileşik makamlar :

 Beş adettir :

 1-) Segah makamı.

 2-) Segah Maye makamı.

 3-) Müstear makamı.

 4-) Hüzzam makamı.

 5-) Vecd-i Arazbar makamı.

 Dügah Perdesinde Karar veren Bileşik Makamlar :

 Ondokuz adettir :

 1-) Bileşik Gülizar makamı.

 2-) Bileşik Isfahan makamı.

 3-) Isfahanek makamı.

 4-) Bayati Araban makamı.

 5-) Acem makamı.

 6-) Acem Kürdi makamı.

 7-) Hisâr makamı.

 8-) Hisar Buselik makamı.

 9-) Şehnaz makamı.

 10-) Arazbâr makamı.

 11-) Sabâ makamı.

 12-) Dügâh makamı.

 13-) Kûçek makamı.

 14-) Sipihr makamı.

 15-) Gerdaniye makamı.

  16-) Muhayyer Sünbüle makamı.

 17-) Dügâh Mâye makamı.

 18-) Sultanî Irâk makamı ve

 19-) Nişaburek makamlarıdır.

 Rast Perdesinde Karar veren Bileşik Makamlar :

 Onüç adettir :

  1-) Nikriz makamı.

 2-) Nev’eser makamı.

 3-) Pesendîde makamı.

 4-) Güldeste makamı.

  5-) Tarz-ı Nevin makamı.

 6-) Nihavend-i Kebir makamı.

  7-) Zâvil makamı.

  8-) Pençgâh makamı.

  9-) Sûz-i Dilâra makamı.

 10-) Büzürk makamı.

  11-) Sâzkâr makamı.

  12-) Rehâvi makamı.

 13-) Şevk-i Dil makamı.

 Irak Perdesinde Karar veren Bileşik makamlar :

 On adettir :

  1-) Irâk makamı.

  2-) Eviç makamı.

 3-) Bestenigâr makamı.

4-) Beste-Isfahân makamı.

5-) Râhatü’l-Ervâh makamı.

6-) Dikleş-Hâveran makamı.

 9-) Feyz-i Yekta makamı

  7-) Rûy-i Irâk makamı.

  8-) Revanak-Nûma makamı.

 9-) Hüzzâm-ı Cedid makamı ve

  10-) Ferahnâk makamlarıdır.

 Acemaşiran Perdesinde Karar veren Bileşik Makamlar :

 Dört adettir :

  1-) Şevk-u Tarab makamı.

  2-) Şevk’efza makamı.

  3-) Şevk-âver makamı ve

  4-) Tarz-ı Cedid makamlarıdır.

 Hüseyniaşiran Perdesinde Karar veren Bileşik Makamlar :

 Sekiz adettir :

 1-) Hüseyni Aşiran makamı.

 2-) Buselik Aşirân makamı.

 3-) Nühüft makamı.

 4-) Aşirân Zemzeme makamı.

  5-) Can-Feza makamı.

 6-) Sabâ Aşirân makamı.

 7-) Hicaz Aşirân makamı ve

  8-) Zirefkend makamlarıdır.

 Yegâh Perdesinde Karar veren Bileşik Makamlar :

 On adettir :

 1-) Ferahfezâ makamı.

 2-) Dilkeşide makamı.

 3-) Lalegül makamı.

 4-) Sultanî Segâh makamı.

 5-) Şive-nümâ makamı.

 6-) Şeref-nüma makamı.

 7-) Dil efza makamı.

 8-) Acemli Yegâh makamı.

 9-) Şive-nümâ makamı.

 10-) Anber-efşan makamlarıdır.

 Değerli Neyzenler, Türk Musîkisinde bilinen en eski makamlardan bir tanesi Rast diğeri Segâh makamlarıdır.

 Daha önceki derslerimizde belirttiğimiz gibi, bileşik makamlardan en fazla kullanılanları ve

Neyimize en uygun olan makamları inceleyeceğiz.

 Bileşik makamları kısaca belirttikten sonra Ney enstrumanı için olmazsa olmaz olan Segâh makamını inceleyelim:

Segâh Makamı

  Durağı : 3.Çizgideki Si, Segah Perdesidir.

  Seyri : Çıkıcıdır.

  Dizisi : Genellikle Karar sesinden seyre başlar.Dügâh perdesini sık kullanıp,

Segah-Maye makam geçkisi yapar.

Rast perdesinde de asma kalışlar yapabilir.

  Güçlüsü : Neva perdesidir (4.Çizgi) .

 Asma Karar Perdeleri : Neva perdesi ve Çargâh perdeleridir.

 Genişlemesi : Makam tiz taraftan da pes taraftan da genişleyebilir.

  Donanımı : Fa için koma diyez, mi ve si için koma bemol donanıma yazılır.

  Yeden : La diyez kürdi perdesidir.

  Seyir : Segah perdesinden seyre başlar ve yine Si perdesinde karar verir.

 Makamın Dizisi :

Segâh Makamında kullanılan zor perdeler :

 Koma bemollü Si Perdesi:

  Klasik Türk Müziğinde bu perdenin ismi Segâh perdesidir.

  Notanın ismini bu şekilde yani Segâh adı ile ezberleyiniz.

Kapatacağımız Perdeler :

SAĞ EL : Baş Parmağımız, İşaret Parmağımız, Orta Parmağımız ve Yüzük Parmağımız.

SOL EL : Orta Parmağımız:

 Alttaki Resmi inceleyiniz :

  Si perdesini biliyor olmanız gerekir eğer hatırlamıyorsanız daha önceki derslerimize

yeniden bakmanız gerekir.

 Koma bemollü Mi Perdesi:

  Koma bemollü mi perdesi için normal hüseyni perdesi basılır.

  Çok hafifçe başımızı sola doğru çekerek sesi biraz pestleştirebiliriz.

  Kapatacağımız Perdeler :

  SAĞ EL : Baş Parmağımızi, İşaret Parmağımız, Orta Parmağımız ve Yüzük Parmağımız.

  SOL EL : İşaret Parmağımız ve Orta parmağımız.

  Alttaki Resmi inceleyiniz:

  Mi perdesini biliyor olmanız gerekir eğer hatırlamıyorsanız daha önceki derslerimize yeniden bakmanız gerekir.

Videomuz:

  Notayı tıklayarak büyütebilirsiniz.

 Videomuz:

  Notayı tıklayarak büyütebilirsiniz.

 Videomuz:

Hüzzam Makamı

 Durağı : Segâh Perdesidir.

 Seyri : İnici - Çıkıcıdır.

 Dizisi : Hüzzam beşlisinden ibarettir. Gerdaniye perdesinde Buselik beşli olarak genişler.

 Güçlüsü : Neva Perdesidir.

 Asma Karar Perdeleri : Gerdaniye,Eviç ve Dik hisar perdeleridir.

 Genişlemesi : Rast perdesi üzerinde rast beşlisi ile genişleyebilir,

tiz taraftan da segah makamını kullanarak genişleyebilir.

 Donanım : Si için koma bemol, Mi için bakiye bemol, Fa için bakiye diyez donanıma yazılır.

 Yeden : Kürdi perdesidir.

 Seyir : Neva perdesi civarında seyra başlayıp segah perdesinde karar verir.

 Makamın Dizisi :

Hüzzam Makamında kullanılan zor perdeler :

 4 Koma bemollü Mi bemol Perdesi:

  Klasik Türk Müziğinde bu perdenin ismi Hisar perdesidir.

  Notanın ismini bu şekilde yani Hisar adı ile ezberleyiniz.

Kapatacağımız Perdeler :

SAĞ EL : Baş Parmağımız, İşaret Parmağımız, Orta Parmağımız ve Yüzük Parmağımız.

SOL EL : Baş, Orta Parmağımız, yüzük parmağımızın yaklaşık olarak yarısı, tam yarısı değil :

 Alttaki Resmi inceleyiniz :

  Notayı tıklayarak büyütebilirsiniz.

 Videomuz:

  Notayı tıklayarak büyütebilirsiniz.

  Notayı tıklayarak büyütebilirsiniz.

 Videomuz:

Acem Kürdî Makamı

 Durağı : Dügâh Perdesidir.

 Seyri : İnicidir.

 Dizisi : Acem makamına yerinde bir kürdi dörtlüsünün eklenmesi ile meydana gelmiş makamdır.

 Güçlüsü : Acem Perdesidir.İkinci güçlüsü ise Neva Perdesidir.

 Asma Karar Perdeleri : Neva,Çargâh ve Kürdi perdeleridir.

 Genişlemesi : Makam yapı itibarı ile oldukça geniş bir yapıya sahip olduğu için ayrıca genişletilmemiştir.

 Donanım : Si için küçük mücennep bemol donanıma yazılır.

 Yeden : Rast perdesidir.

 Seyir : Acem perdesi civarında seyre başlar,daha sonra dügah perdesinde karar verir.

 Makamın Dizisi :

  Notayı tıklayarak büyütebilirsiniz.

 Videomuz:

 Notayı tıklayarak büyütebilirsiniz.

 Videomuz:

  Notayı tıklayarak büyütebilirsiniz.

 Videomuz:

  Aynı eseri Re perdesi kapalı olarak üfleyelim:

Muhayyer Kürdî Makamı

 Durağı : Dügâh Perdesidir.

 Seyri : İnicidir.

 Dizisi : Muhayyer makamı ile Kürdi makamlarının birleşmesinden meydana gelmiştir.

 Güçlüsü : Acem Perdesidir.İkinci güçlüsü ise Neva Perdesidir.

 Asma Karar Perdeleri : Muhayer,Neva,Hüseyni perdeleridir.

 Genişlemesi : Makam yapı itibarı ile oldukça geniş bir yapıya sahip olduğu için ayrıca genişletilmemiştir.

 Donanım : Si perdesi için küçük mücennep bemol donanıma yazılır.

 Yeden : Rast perdesidir.

 Seyir : Muhayyer perdesini kullanarak tiz perdeden seyre başlar.

Hüseynî perdesine Uşşaklı, Neva Perdesi üzerinde buselikli kalışlar yapar.

Zaman zaman çargah perdesinde de kalışlar yapar.Daha sonra kürdi makamına modülasyon yaparak kalış yapar.

 Muhayyer Kürdi makamı günümüzde Muhayyer makamı kullanılmadan, kürdi makamının inici şekliyle de kullanılmaktadır.

 Makamın Dizisi :

  Notayı tıklayarak büyütebilirsiniz.

 Videomuz:

  Notayı tıklayarak büyütebilirsiniz.

 Videomuz:

  Notayı tıklayarak büyütebilirsiniz.

 Videomuz:

Şehnaz Makamı

 Durağı : Dügah (2.Aralık La) perdesidir.

 Seyri : İnicidir.

 Dizisi : Yerinde Hicaz beşlisine,Hüseyni perdesinde Humayun dizisinin eklenmesinden meydana gelmiştir.

 Güçlüsü : Muhayyer ve Hüseyni perdeleridir.

 Asma Karar Perdeler : Muhayyer ve Hüseyni perdeleridir.

 Genişlemesi : Makam yapı itibarı ile zaten geniş olduğu için ayrıca genişletilmemiştir.

 Donanımı : Si bakiye bemol ve Do perdesinde bakiye diyez donanıma yazılır.

 Yeden : Rast ya da bazen Nim Zirgüle(Sol Diyez)perdeleridir.

 Seyir : Muhayyer perdesi üzerinden seyre başlar.

Hüseyni perdesinde uşşaklı kalışlar yaparak dügah perdesinde hicaz yapıp karar verir.

PORTE ÜSTÜ SOL DİYEZ NOTASI :

Klasik Türk Müziğinde bu perdenin ismi ŞEHNAZ perdesidir.

  La bemol Notası, gördüğünüz gibi porte üstündedir, porte üstü La bemol olarak da ifade edilebilir:

Sol diyez perdesini bilmiyor ya da hatırlamıyorsanız,

Ney derslerini tamamlamamış ya da atlamışsınız demektir.

Sol diyez perdesi için Ney dersleri 6 ya yeniden göz atınız.

 Makamın Dizisi :

  Notayı tıklayarak büyütebilirsiniz.

 Videomuz:

  Notayı tıklayarak büyütebilirsiniz.

 Videomuz:

  Notayı tıklayarak büyütebilirsiniz.

 Videomuz:

Sabâ Makamı

 Durağı : Dügah (2.Aralık La) perdesidir.

 Seyri : Çıkıcı veya Çıkıcı-İnicidir.

 Dizisi : Çargâh Perdesindeki Zirgüleli Hicaz Dizisine yerinde Sabâ dörtlüsünün eklenmesinden

meydana gelmiştir.

 Güçlüsü : Çargâh perdesidir.

 Asma Karar Perdeleri : Çargâh ve Gerdaniye perdeleridir.

 Genişlemesi : Makam yapı itibarı ile zaten geniş olduğu için ayrıca genişletilmemiştir.

 Donanımı : Si için koma bemol ve Re için bakiye bemolü donanıma yazılır.

 Yedeni : Rast perdesidir.

 Seyir : Çargâh perdesi civarından seyre başlar daha sonra ve

Dügah perdesinde Saba dörtlüsü ile tam karar yapar.

 Makamın Dizisi :

Saba Makamında kullanılan zor perdeler :

 Dört koma bemollü hicaz Perdesi:

  Klasik Türk Müziğinde bu perdenin ismi Hicaz perdesidir.

  Notanın ismini bu şekilde yani Hicaz adı ile ezberleyiniz.

Kapatacağımız Perdeler :

SAĞ EL : Baş Parmağımız, İşaret Parmağımız.

SOL EL : Orta Parmağımız:

 Alttaki Resmi inceleyiniz :

  NOT: :

 Her ne kadar Re bemol perdesi 4 koma olarak geçse de;

  Uygulamada daha dik basılır.

  O yüzden Sol el işaret parmağımızı biraz da açıp sesi daha da dikleştirebiliriz.

 Bunun için önerim, yanımızdaki diğer enstrumanları da dinleyip doğru sesi bulmanız olacaktır.

  Notayı tıklayarak büyütebilirsiniz.

 Videomuz:

  Notayı tıklayarak büyütebilirsiniz.

 Videomuz:

  Notayı tıklayarak büyütebilirsiniz.

 Videomuz:

Ferahfezâ Makamı

 Durağı : Yegâh perdesidir.

 Seyri : İnicidir.

 Dizisi : Acemaşiran makamı dizisine Yegâh perdesinde Buselik dizisinin eklenmesinden meydana gelmiştir.

 Güçlüsü : Acem ve Çargâh perdeleridir.

 Asma Karar Perdeleri : Neva, Nim Hicaz, Acem ,Kürdi, Acemaşiran perdeleridir.

 Genişlemesi : Makam yapı itibarı ile zaten geniş olduğu için ayrıca genişletilmemiştir.

 Donanım : Si için küçük mücennep bemolü donanıma yazılır.

 Yeden : Kaba Nim hicaz (Porte altı Do Diyez) perdesidir.

 Seyir : Tiz durak acem perdesi civarından,acemde çargah beşlisi ile seyre başlar.

Daha sonra yegah perdesinde buselik çeşnili tam karar yapar.

 Makamın Dizisi :

  Notayı tıklayarak büyütebilirsiniz.

 Videomuz:

  Notayı tıklayarak büyütebilirsiniz.

 Videomuz:

  Notayı tıklayarak büyütebilirsiniz.

 Videomuz:

BU DERS SONUNDA SİZDEN İSTEKLERİMİZ :

- Tanıttığımız makamlarla ilgili eserleri ezberlemek.

- Makamların isimlerini ve özelliklerini ezberlemek.

- Videolardaki eserleri çalabildiğimiz en hızlı şekilde çalmak.

- Daha önce belirttiğim gibi bu dersi tamamlamadan diğer derse geçmemek.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15

© www.neyzenim.com Neyzen Zeki Sözen